قَالُٓوا اِنَّـمَٓا اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَۙ
قَالُٓوا اِنَّـمَٓا اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَۙ
Fiil cümlesidir. قَالُٓوا damme üzere mebni mazi fiildir. Zamir olan çoğul و ’ı fail olup mahallen merfûdur.
Mekulü’l-kavli اِنَّـمَٓا اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَ ‘dir. قَالُٓوا fiilinin mef’ûlun bihi olarak mahallen mansubdur.
اِنَّـمَٓا kâffe ve mekfufedir. Kâffe; men eden, alıkoyan anlamında olup buradaki ma-i kâffeden kasıt ise اِنَّ harfinden sonra gelen ve onun amel etmesine mani olan مَا demektir.
Munfasıl zamir اَنْتَ mübteda olarak mahallen merfûdur. مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَ car mecruru mübtedanın mahzuf haberine mütealliktir.
الْمُسَحَّر۪ينَ kelimesi; sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan tef’il babının ism-i mef’ûlüdür.قَالُٓوا اِنَّـمَٓا اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَۙ
Ayet istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir. Fasıl sebebi, şibh-i kemâl-i ittisâldir. Allah Teâlâ, kavmin, Şuayb Peygambere verdikleri cevabı bildiriyor. Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
قَالَ fiilinin mekulü’l-kavli olan اِنَّـمَٓا اَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَ cümlesi, kasr edatıyla tekid edilmiş isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır. Cümlede îcâz-ı hazif sanatı vardır. Car mecrur مِنَ الْمُسَحَّر۪ينَۚ ‘nin mütallakı olan haber mahzuftur.
Kasr, cümleyi iki kat tekid etmiştir. اَنْتَ maksûr/mevsûf, car mecrur maksûrun aleyh/sıfat olmak üzere kasr-ı mevsûf ale’s sıfattır.
اِنَّـمَٓا , kâffe (durduran engelleyen anlamında ismi faildir) ve mekfûfe’dir. مَٓا , zaide olup edatın îrab bakımından tesirine mani olan harftir. اِنَّ ’yi amelden düşürmüştür. Bazı müfessirlere göre bu ayette اِنَّـمَٓا kasr edatıdır.
اِنَّـمَٓا , kâffe (durduran, engelleyen anlamında ism-i faildir) ve mekfûfe’dir.Usul ve beyan alimlerinin Cumhuruna göre kâffe olan مَٓا harfi, اِنَّ ile birlikte nafiye olur ve bu da hasr için kullanılma sebebidir. Çünkü اِنَّ ispat, مَٓا nefy içindir. Bu ikisinin tek bir şey için kullanılması caiz değildir, çünkü aralarında tenakuz vardır. https://www.Arapçadilbilgisi.com/
Cumhura göre إنما hasr ifade eder ve maksûrun aleyh cümlenin sonunda bulunur. https://islamansiklopedisi.org
تفعيل babının ism-i mef’ûl kalıbında olan مُسَحَّر۪ينَ , bu babın kattığı kesret anlamıyla mübalağa ifade etmiştir. (Âşur)
Allah Teâlâ, bu kıssaları Hz. Muhammed (sav)'i teselli etmek ve onun kalbinden hüznü silmek için indirmiştir.
إنٌَما أنْتَ مِنَ المُسَخَّرين [Sen ancak iyice büyülenmişlerden birisin] cümlesinde mübalağa sanatı vardır. Zira مُسَحَّر۪ kelimesi المَسْحر kelimesinin mübalağa ifade eden kipidir. (Safvetü’t Tefasir)
Önceki ayetlerde: Eğer Allah Teâlâ onları yaratmamış olsaydı hiçbir zaman varlık alemine çıkamayanlardan olacak bu insanları ve bunlardan öncekileri yaratmak suretiyle Cenab-ı Hak tarafından lütuflandırılmış oldukları anlatılmaktadır. Binaenaleyh o kavmin buna verebileceği cevap onu yani Şuayb'ı terketmelerinin kendileri için daha uygun bir davranış olduğunu söylemek olmuştur. (Fahreddin er-Râzî)
Bu ayette kafirler Şuayb’a (as) hitap etmektedirler. Şuayb (as) tabii ki sihirlenmiş olduğunu inkâr etmektedir. Ama onlar sanki Şuayb’ın (as) sihirlenmiş olduğunu, düşünerek, aklederek değil şuursuzca konuştuğu apaçık bir şeymiş gibi davranarak sözlerini اِنَّـمَٓا kasr edatıyla söylemişlerdir. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)
Onların bu iki cümleyi birbirine atfen zikretmeleri, tekzibin daha kuvvetli bir ifadesi olarak, büyülenmiş olmanın ve insan olmanın her birinin kendi başına peygamberliğe ters düştüğünü ifade etmek içindir. (Ebüssuûd)