Necm Sûresi 60. Ayet

وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَۙ  ...

Şimdi siz gaflet içinde eğlenerek bu söze mi (Kur’an’a mı) şaşıyorsunuz, gülüyorsunuz da ağlamıyorsunuz?  (59 - 61. Ayetler Meali)
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 وَتَضْحَكُونَ ve gülüyorsunuz ض ح ك
2 وَلَا ve
3 تَبْكُونَ ağlamıyorsunuz ب ك ي
 

Bunca nimet, hatırlatma ve uyarıya rağmen Allah’ın birliğini ve âhiret hayatının varlığını tartışma konusu yapma küstahlığını gösteren, Kur’an’ın verdiği bilgi ve çağrılar karşısında akıl ve iz‘anı harekete geçirmek yerine gaflet içinde oyalanmaktan haz alanlar eleştirilmektedir. Buna rağmen 62. âyette kısa ve etkileyici bir ifadeyle herkes Allah’a kulluk etmeye ve O’na olan saygısını belli etmeye çağırılmakta, böylece sûre asıl mesajın tekrar edilmesiyle bitirilmektedir. 

56. âyeti “Bu, önceki uyarılar gibi bir uyarıdır” şeklinde de çevirmek mümkündür. Burada Hz. Muhammed’in, Kur’an-ı Kerîm’in, önceki toplumlar hakkında verilen haberlerin veya müteakip âyette yer alan kıyamet uyarısının kastedildiği yönünde yorumlar yapılmıştır. 57. âyette kıyametin her an biraz daha yaklaştığı uyarısı yapıldıktan sonra 58. âyette onu Allah’tan başka açığa çıkaracak veya onun zamanını ve nasıl olacağını bilecek yahut onu engelleyebilecek kimse bulunmadığı bildirilmektedir (Şevkânî, V, 136; Elmalılı, VII, 4615). Âlimlerin çoğunluğuna göre son âyette secde etmek gerekir.


Kaynak :  Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 176-177
 

وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَۙ

 

Ayet, atıf harfi وَ ‘la önceki ayetteki  تَعْجَبُونَ ‘ye matuftur.

Fiil cümlesidir.  تَضْحَكُونَ  fiili  نَ ‘un sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ‘ı fail olarak mahallen merfûdur.  لَا تَبْكُونَ  atıf harfi وَ ‘la  تَعْجَبُونَ ‘ye matuftur. 

لَا  nefy harfi olup olumsuzluk manasındadır. تَبْكُونَ  fiili  نَ ‘un sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ‘ı fail olarak mahallen merfûdur.

 

وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَۙ


Ayet atıf harfi وَ ‘la önceki ayetteki … تَعْجَبُونَ  cümlesine  atfedilmiştir. Atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Cümleler arasında manen ve lafzen mutabakat mevcuttur.

Müspet muzari fiil sıygasında lazım-ı faide-i haber ibtidaî kelamdır. Hudûs, istimrar ve teceddüt ifade eden muzari fiil tecessüm özelliği sayesinde muhatabın muhayyilesini harekete geçirerek olayı daha iyi anlamasını sağlar.

Muzari fiilin geldiği hallerde çoğunlukla bu gaye mevcuttur. Muzari fiilin kullanımıyla sahne muhatabın gözünde sanki o anda canlanır. Bu da insanı etkiler. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

وَلَا تَبْكُونَ  cümlesi atıf harfi  وَ ‘la  تَعْجَبُونَ  fiiline atfedilmiştir. Atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Cümleler arasında manen ve lafzen mutabakat mevcuttur.

Menfî muzari fiil cümlesi formunda gelerek hükmü takviye, hudûs, teceddüt, tecessüm ve istimrar ifade etmiştir. Lazım-ı faide-i haber ibtidaî kelamdır. Müspet sıygadan menfî sıygaya iltifat sanatı vardır.

تَبْكُونَ  fiilinin aslı  تَبْكِيون ’dir. و ’dan önceki  ي  harfi hafiflik için hazf edilmiştir.

تَضْحَكُونَ - تَبْكُونَ  kelimeleri arasında tıbâk-ı îcab sanatı vardır.

وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَۙ [gülüyorsunuz , ağlamıyorsunuz] , işin ciddiyetinin farkında değilsiniz gaflet içindesiniz manasında kinayedir.