وَلَهُمْ مَقَامِعُ مِنْ حَد۪يدٍ
وَلَهُمْ مَقَامِعُ مِنْ حَد۪يدٍ
İsim cümlesidir. وَ atıf harfidir. لَهُمْ car mecruru mahzuf mukaddem habere müteallıktır.
Atıf harflerinden biri kullanılarak iki kelimeyi veya iki cümleyi birbirine bağlamaya atf-ı nesak denir. Atıf harfinden önce gelene matufun aleyh, sonra gelene matuf denir. Matuf ve matufun aleyh arasında îrab bakımından, sıyga bakımından, cümlelerin haberî veya inşaî olması bakımından uyum olur. Mana bakımından aralarında uygunluk varsa fiil isme atfedilebilir. Müstetir zamir atıf olmaz.
Matufun îrabı her zaman için matufun aleyhe uyar.
و : Matuf ve matufun aleyhin hükümde ortak olduğunu belirtir. İkisi arasında tertip (sıra) olduğunu göstermez. Vav ile yapılan atıfta matuf ve matufun aleyh yer değiştirebilir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)
مَقَامِعُ muahhar mübteda olup lafzen merfûdur. مِنْ حَد۪يدٍ car mecruru مَقَامِعُ ’un mahzuf sıfatına müteallıktır.
وَلَهُمْ مَقَامِعُ مِنْ حَد۪يدٍ
Ayet, önceki ayeti tekid eden istînâf cümlesidir. Bu cümlenin nasb mahallindeki يُصَبُّ cümlesine atfedilmesi de caizdir.
Ayette, îcâz-ı hazif ve takdim-tehir sanatları vardır. لَهُمْ, mahzuf mukaddem habere mütealliktir. مَقَامِعُ, muahhar mübtedadır. Sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Onlar için demirden topuzlar vardır yani kırbaçlar vardır ki onlara vurulur, مَقَامِعُ ’nın çoğulu مقمعة ’dur. Aslı, bir şeyi uzaklaştıracak araçtır. (Beyzâvî, Âşûr)
مَقَامِعُ ; kelimesinin, cehennem ateşinden kamçılar demek olduğu da söylenmiştir. Bunlara bu ismin veriliş sebebi, kendisine bunlarla vurulan kimseyi zelil kılmalarıdır. (Kurtubî)
المَقامِعُ kelimesi mim (م) harfinin kesrasıyla القَمْعِ ’nin ismi aleti olan مِقْمَعَةٍ ’nin çoğuludur. القَمْعُ : Şiddetle bir şeyden vazgeçmek demektir. (Âşûr)
الحَرِيقُ : Büyük, yaygın ateş demektir. Bu söz onlar için hakarettir. Muhakkak ki onlar bu ateşi tadacaklarını bilirler. (Âşûr)