ثُمَّ اَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاق۪ينَۜ
ثُمَّ اَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاق۪ينَۜ
ثُمَّ tertip ve terahi ifade eden atıf harfidir. Matuf ve matufun aleyh arasında hem sıra olduğunu hem de fiillerin meydana gelişi arasında uzun bir sürenin bulunduğunu gösterir. Süre bakımından فَ harfinin zıttıdır. ثُمَّ ile yapılan atıfta matuf ve matufun aleyh yer değiştiremez. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)
اَغْرَقْنَا sükun üzere mebni mazi fiildir. Muttasıl zamir نَٓا fail olarak mahallen merfûdur.
بَعْدُ zaman zarfı, اَغْرَقْنَا fiiline mütealliktir. بَعْدُ kelimesinin sonundaki ötre, mahzuf muzâfun ileyhten ivazdır. الْبَاق۪ينَ mef’ûlun bih olup nasb alameti ى ’dir. Cemi müzekker salim kelimeler harfle îrablanırlar.
اَغْرَقْنَا fiili, sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. İf’al babındadır. Sülâsîsi غرق ’dir.
İf’al babı fiill, tadiye (geçişlilik) kesret, haynunet (zamanı gelmesi), sayruret, izale, zamana ve mekâna duhul, temkin (imkân sağlamak), vicdan (bir vasıf üzere bulmak) mutavaat (tef’il babının dönüşlülüğü), tariz (arz etmek, maruz bırakmak) manaları katar.
الْبَاق۪ينَ sülâsi mücerredi بقي olan fiilin ism-i failidir.
İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)
ثُمَّ اَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاق۪ينَۜ
Atıf harfi ثُمَّ , terahi içindir. Önceki ayete matuf olan bu ayetin atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Mazi fiil sebata, temekkün ve istikrara işaret eder. (Hâlidî, Vakafat, S.107)
Fiil azamet zamirine isnadla, tazim edilmiştir.
ثُمَّ atıf harfi rütbenin farklılığı içindir. Bu sebepten Allah Teâla بَعْدُ الْبَاق۪ينَۜ dedi. Yani; من قومه demektir. (Âlûsî)
Böylece Cenab-ı Hak, onları kurtardıktan sonra diğerlerini boğduğunu, onları boğmasının müminleri kurtarmasından sonra olduğunu beyan etmiştir. (Fahreddin er-Râzî)