Sâffât Sûresi 38. Ayet

اِنَّكُمْ لَذَٓائِقُوا الْعَذَابِ الْاَل۪يمِۚ  ...

Şüphesiz siz mutlaka elem dolu azabı tadacaksınız.
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 إِنَّكُمْ şüphesiz siz
2 لَذَائِقُو tadacaksınız ذ و ق
3 الْعَذَابِ azabı ع ذ ب
4 الْأَلِيمِ acı ا ل م
 

Allah âdildir; O’nun mutlak adaleti de âhirette gerçekleşecek; bu da Allah’ın inançta, ahlâk ve yaşayışta doğru yolu izleyenleri ödüllendirirken bâtıl inançları, kötü huyları ve haksız davranışlarıyla yoldan çıkmış olanlara hak ettikleri cezayı vermesi sûretiyle olacaktır. 

Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 4 Sayfa: 531-532
 

اِنَّكُمْ لَذَٓائِقُوا الْعَذَابِ الْاَل۪يمِۚ

 

İsim cümlesidir.  اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir, ismini nasb haberini ref eder.  كُمْ  muttasıl zamiri  اِنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur. 

لَ  harfi  اِنَّ ’nin haberinin başına gelen lam-ı muzahlakadır. ذَٓائِقُوا  kelimesi  اِنَّ ‘nin haberi olup ref alameti  وَ ’dır. Çünkü cemi müzekker salimler harfle îrablanırlar. Sonundaki  نَ  izafetten dolayı hazf edilmiştir. 

الْعَذَابِ  muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur.  الْاَل۪يمِ  kelimesi  الْعَذَابِ ‘nin sıfat olup kesra ile mecrurdur. 

لَذَٓائِقُوا  kelimesi sülâsî mücerred olan  ذوق  fiilinin ism-i failidir. 

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata), hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi) 

لْاَل۪يمِ  kelimesi sıfat-ı müşebbehe kalıbındandır. 

Sıfat-ı müşebbehe: Benzeyen sıfat demektir. İsm-i faile benzediği için bu adı almıştır. İsm-i failin ifade ettiği anlam geçici olduğu halde sıfat-ı müşebbehenin ifade ettiği anlam kalıcıdır. İsm-i fail değişen ve yenilenen vasfa delalet eder. Sıfat-ı müşebbehe sürekli ve sabit vasfa delalet eder. Bu süreklilik ve sabitlik az veya çok, bazen de sonsuza kadar devam eder. Geniş zamana delalet eder. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

 

اِنَّكُمْ لَذَٓائِقُوا الْعَذَابِ الْاَل۪يمِۚ

 

Ayet istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir.  اِنَّ  ve lam-ı muzahlaka ile tekid edilmiş sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır.

İsim cümleleri sübut ifade eder. Asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa, asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karînelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

Yalnızca bir isim cümlesi bile devam ve sübut ifade ettiğinden bu ve benzeri cümleler,  اِنَّ , isim cümlesi ve lam-ı muzahlaka sebebiyle üç katlı tekid ifade eden çok muhkem cümlelerdir.

لَذَٓائِقُوا الْعَذَابِ [Azabı tadanlar] ifadesinde istiare vardır. Azap, acı bir yiyeceğe benzetilmiştir. Müşebbehün bih (müstear minh) hazf edilmiş ve kendisine onunla ilgili bir şey (lâzımı) olan tatmak ifadesiyle işaret edilmiştir. Yani “tatmak” zararın tesirini idrak etmek anlamında müsteâr olarak kullanılmıştır.

Müsned olan  ذَٓائِقُونَ , ism-i fail vezninde gelerek durumun devam ve sübutuna işaret etmiştir.

الْاَل۪يمِۚ  kelimesi  الْعَذَابِ  için sıfattır. Sıfat, mevsûfunun sahip olduğu bir özelliğe işaret etmek için yapılan tetmim ıtnâbı sanatıdır.  

الْاَل۪يمِۚ , sıfat-ı müşebbehe vezninde gelerek mübalağa ifade etmiştir. Bu vasfın, müsnedün ileyhin ayrılmaz bir parçası olduğuna işaret eder. (Âşûr)

الْاَل۪يمِۚ - الْعَذَابِ  kelimeleri arasında mürâât-ı nazîr sanatı vardır.

الْعَذَابِ ’ye muzâf olan  لَذَٓائِقُوا ’nun sonundaki  ن  izafet nedeniyle düşmüştür. 

اِنَّكُمْ لَذَٓائِقُوا الْعَذَابِ الْاَل۪يمِۚ (Siz, elem verici azabı mutlaka tadacaksınız.) ayetinde III. şahıs kipinden II. şahıs kipine dönüş vardır. Bunun aslı, اِنَّهُمْ لَذَٓائِقُوا (onlar tadacaklardır.) şeklindedir. Onları daha fazla kınamak ve yer­mek için II. şahıs kipine dönüldü. (Sâbûnî, Safvetü’t Tefâsir)

Bu kelamda o kâfirlere doğrudan doğruya hitap edilmesi, onlara karşı sonsuz bir öfke göstermek içindir. (Ebüssuûd)