سَلَامٌ عَلٰى نُوحٍ فِي الْعَالَم۪ينَ

سَلَامٌ عَلٰى نُوحٍ فِي الْعَالَم۪ينَ  cümlesi dua manasında itiraziyyedir.

İsim cümlesidir.  سَلَامٌ  mübteda olup lafzen merfûdur.  عَلٰى نُوحٍ  car mecruru mahzuf habere mütealliktir. 

سَلَامٌ عَلٰى نُوحٍ فِي الْعَالَم۪ينَ

Ayet, تَرَكْنَا  cümlesi için tefsiriyye olarak fasılla gelmiştir. Fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir. Mübteda ve haberden oluşmuş sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber ibtidaî kelamdır. Cümlede îcâz-ı hazif sanatı vardır.  عَلٰى نُوحٍ  car mecruru,  mahzuf habere mütealliktir. Müsnedün ileyh olan  سَلَامٌ ’un nekre gelmesi teksir, nev ve tazim ifade eder.

Nuh (as)’a selam, kendisine verilen nimetlerin altıncısıdır. Selam lafzındaki tenvin tazim içindir. Mevsuf gibi olduğundan dolayı cümleye nekre ile başlanmıştır. (Âşûr)

İsim cümleleri sübut ifade eder. İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

عَلَيْهِ ’deki zamirden sonra  عَلٰى نُوحٍ  şeklinde alem isim olarak zikredilmesi iltifattır. Nuh (as)’a tazim ve teşrif ifade eder, ismini zihinlere yerleştirir.

فِي الْعَالَم۪ينَ  ibaresindeki  ف۪ي  harfinde istiare-i tebeiyye vardır.  ف۪ي  harfindeki zarfiyet manası dolayısıyla  الْعَالَم۪ينَ , içine girilebilen bir şeye benzetilmiştir. Burada  ف۪ي  harfi kendi manasında kullanılmamıştır. Çünkü  الْعَالَم۪ينَ , hakiki manada zarfiyeye yani içine girilmeye müsait değildir. Mübalağa için bu üslup kullanılmıştır.

Bu, Allah'ın ona selamıdır. تَرَكْنَا  fiilinin mef'ûlu da mahzûftur, Mesela sena (övgü) gibi bir kelimedir. فِي الْعَالَم۪ينَ (Alemler içinde) ibaresi de  عَلٰى نُوحٍ car ve mecruru gibi mahzuf habere mütealliktir, manası da bu selamın bütün melekler ve insanlarla cinler arasında devam etmesidir. (Beyzâvî)   

Şayet  فِي الْعَالَم۪ينَ  (herkesçe) ifadesinin anlamı nedir? dersen, şöyle derim: Bunun anlamı, selamlamanın insanların tamamı için sabit olması ve hiç kimsenin bu selamlamanın dışında kalmaması için dua etmektir. Adeta Allah, Nuh’a (as) selamı sabit kılsın; melekler, insanlar ve cinlerin ta sonuncularına kadar ona yönelik selamı daim eylesin! denmektedir. (Keşşâf)

الْعَالَم۪ينَ  lafzından maksat, gelecek olan ümmetler ve asırlardır. Bu ise Nuh (as)’a olan selamın devamından kinayedir.

فِي الْعَالَم۪ينَ  ise zarf-ı müstekar şeklinde bir hal veya  سَلَامٌ  için ikinci bir haberdir. (Âşûr)