وَلَقَدْ جَٓاءَ اٰلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُۚ
Firavun’a bazı deliller, mûcizeler gösterilerek yapılan inanç çağrısı ve bunun etrafında gelişen olaylar, tarih boyunca süregelen tevhid mücadelesinin en belirgin ve ibret verici örneklerinden olup Kur’an’da buna sık sık değinilir.
Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 191وَلَقَدْ جَٓاءَ اٰلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُۚ
وَ istînâfiyyedir. لَ mahzuf kasemin cevabına gelen muvattie harfidir. قَدْ tahkik harfidir. Tekid ifade eder. جَٓاءَ fetha üzere mebni mazi fiildir. اٰلَ mef’ûlun bih olup fetha ile mansubdur. فِرْعَوْنَ muzâfun ileyh olup gayri munsarif olduğu için fetha ile mecrurdur.
النُّذُرُ fail olup lafzen merfûdur.
Gayri munsarif isimler: Kesra (esre) ve tenvini alamayan isimlerdir. Gayri munsarif isimler esre yerine fetha alırlar. Yani bu isimler ref halinde damme, nasb halinde fetha, cer halinde yine fetha alırlar.
Gayri munsarif “memnu’un mine’s-sarf (اَلْمَمْنُوعُ مِنَ الصَّرفِ)” da denir. Arapçada kullanılmakla birlikte arapça kökenli olmayan alem (özel) isimler (Yer, ülke, kişi adları vb. gibi isimler) de gayri munsariftir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)وَلَقَدْ جَٓاءَ اٰلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُۚ
وَ , istînâfiyyedir.
İstînâfiyye وَ ‘ı (diğer adı ibtidaiyyedir) yalnızca mahalli olmayan cümleleri birbirine bağlar. Ve ardından gelen cümlenin öncekine îrab ve hükümde ortak olmadığını gösterir. Bu harfe kendisinden sonra gelen cümlenin öncekine bağlı olduğunun zannedilmemesi için istînâfiyye denilmiştir. (Rıfat Resul Sevinç, Belâgatta Fasıl-Vaslın Genel Kuralları Ve “Vâv”ın Kullanımı)
لَ , mahzuf kasemin cevabının başına gelen harftir. Kasem fiilinin hazfi îcâz-ı hazif sanatıdır. Mahzufla birlikte cümle kasem üslubunda gayr-ı talebî inşâî isnaddır.
قَدْ ve لَ tekid edilmiş cevap cümlesi جَٓاءَ اٰلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُ , müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber inkârî kelamdır.
اٰلَ فِرْعَوْنَ izafeti جَٓاءَ fiilinin mef’ûlüdür. Cümlede takdim-tehir sanatı vardır. Mef’ûl olan اٰلَ فِرْعَوْنَ , durumun onunla ilgili olduğunu vurgulamak için fail النُّذُرُۚ ‘ya takdim edilmiştir.
Firavun’un kavmi yerine, Firavun hanedanı manasında اٰلَ denilmesinin yararı nedir? Biz deriz ki: Kavm kelimesi, اٰلَ (hanedan) ifadesinden daha genel bir ifadedir. O halde “قَوْمً”, başkasının, idarelerini üstlendiği yahut da başkanın emrini yerine getiren herkes; اٰلَ (hanedan) ise, hayırlarının olsun, şerlerinin olsun varıp kendisini bulduğu reis yahut hayrın da şerrin de kendisine raci olduğu kimse demektir. (Fahreddin er-Râzî)