Müddessir Sûresi 18. Ayet
اِنَّهُ فَـكَّرَ وَقَدَّرَۙ 
اِنَّهُ فَـكَّرَ وَقَدَّرَۙ
İsim cümlesidir. اِنَّ tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder. هُ muttasıl zamiri اِنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur.
فَـكَّرَ fiili اِنَّ ’nin haberi olarak mahallen merfûdur. Fiil cümlesidir, فَـكَّرَ fetha ile mebni mazi fiildir, faili müstetir olup takdiri هُو ’dir.
قَدَّرَ atıf harfi وَ ‘la makabline matuftur. Atıf harflerinden biri kullanılarak iki kelimeyi veya iki cümleyi birbirine bağlamaya atf-ı nesak denir. Atıf harfinden önce gelene matufun aleyh, sonra gelene matuf denir. Matuf ve matufun aleyh arasında îrab bakımından, sıyga bakımından, cümlelerin haberî veya inşaî olması bakımından uyum olur. Mana bakımından aralarında uygunluk varsa fiil isme atfedilebilir. Müstetir zamir atıf olmaz. Matufun îrabı her zaman için matufun aleyhe uyar.
Matuf ve matufun aleyhin hükümde ortak olduğunu belirtir. İkisi arasında tertip (sıra) olduğunu göstermez. Vav ile yapılan atıfta matuf ve matufun aleyh yer değiştirebilir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)
فَـكَّرَ fiili sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil tef’il babındandır. Sülâsîsi فكر ’dir.
Bu bab fiile çokluk (fiilin, failin veya mef‘ûlun çokluğu), bir tarafa yönelme, mef'ûlü herhangi bir vasfa nispet etmek, gidermek, bir terkibi kısaltmak, eylemin belli bir zaman diliminde meydana gelmesi, özneyi fiilin türediği şeye benzetmek, sayruret, isimden fiil türetmek, hazır olmak, bir şeyin aralıklarla tekrarlanması manalarını katar.اِنَّهُ فَـكَّرَ وَقَدَّرَۙ
Ta’liliye olarak fasılla gelen ayetin fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir. Ta’lil cümleleri, ıtnâb sanatı babındandır.
اِنَّ ile tekid edilmiş sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır.
Yalnızca bir isim cümlesi bile devam ve sübut ifade ettiğinden, اِنَّ , isim cümlesi ve isnadın tekrarı ile tekid edilen bu ve benzeri cümleler muhkem/sağlam cümlelerdir.
İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)
اِنَّ ’nin haberi olan فَـكَّرَ cümlesi, müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Cümlede müsnedin mazi fiil cümlesi olarak gelmesi hükmü takviye, hudûs, temekkün ve istikrar ifade etmiştir. Aynı üslupta gelen قَدَّرَ cümlesi, hükümde ortaklık nedeniyle اِنَّ ’nin haberine atfedilmiştir.
فَـكَّرَ - قَدَّرَۙ kelimeleri arasında mürâât-ı nazîr ve muvazene sanatları vardır.
Bu da tehdidin gerekçesi yahut inadın açıklamasıdır, Mana da şöyledir: Kur'an'a dil uzatmak için hayale daldı ve ne diyeceğini içinde tasarladı. (Beyzâvî)
Bu kelam, anılan tehdidin ve ona müstahak olmasının illetini, yahut onun, Allah'ın ayetlerini inatla inkâr ettiğini beyan etmektedir.
Yani o şahıs, Kur’an hakkında neyi söyleyeceğini içinden düşündü, taşındı ve ölçtü, biçti. (Ebüssuûd)
