İbrahim Sûresi 20. Ayet
وَمَا ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ بِعَز۪يزٍ 
| Sıra | Kelime | Anlamı | Kökü |
|---|---|---|---|
| 1 | وَمَا | ve değildir |
|
| 2 | ذَٰلِكَ | bu |
|
| 3 | عَلَى | karşı |
|
| 4 | اللَّهِ | Allah’a |
|
| 5 | بِعَزِيزٍ | güç |
|
وَمَا ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ بِعَز۪يزٍ
وَ atıf harfidir. مَا cinsi nefyeden olumsuzluk harfidir. ذٰلِكَ işaret ismi مَا ’nın ismi olup fetha üzere mebnidir.
عَلَى اللّٰهِ car mecruru عَز۪يزٍ ‘a müteallıktır.
بِ zaiddir. بِعَز۪يزٍ car mecruru lafzen mecrur, مَا ’nın haberi olarak mahallen mansubdur.وَمَا ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ بِعَز۪يزٍ
Ayet وَ ‘la … اِنْ يَشَأْ cümlesine matuftur. Menfi isim cümlesi formunda faide-i haber inkârî kelamdır. Sübut ifade eder. Nefy harfi, ليس gibi amel etmiştir.
ليس ‘nin haberi olan بِعَز۪يزٍ ’deki بِ harfi zaiddir. Cümlede takdim-tehir sanatı vardır. عَلَى اللّٰهِ kelimesi, amili بِعَز۪يزٍ ’e takdim edilmiştir.
Cümlede car mecrur takdim edilmiş ve zaid harf kullanılmıştır. Bütün bunlar tekid ifade eder, hükmü kuvvetlendirir.
Müsnedün ileyhin ism-i işaret olması, şanının yüceliğine işaret etmek ve dikkat çekecek biçimde başkalarından ayırt etmek içindir.
İşaret isminde istiare vardır. ذٰلِكَ ile olaya işaret edilmiştir. Bilindiği gibi işaret ismi mahsus şeyler için kullanılır. Ama burada olduğu gibi aklî şeyler için kullanıldığında istiare olur. Câmi’; her ikisinde de “vücudun tahakkuku”dur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Beyân İlmi)
Dil alimleri sadece mühim bir haber vermek istedikleri zaman muşârun ileyhi işaret ismiyle kâmil olarak temyiz ederler. Çünkü bu şekilde işaret ederek verdikleri haber başka hiçbir kelamda bu kadar açık bir şekilde ortaya konmaz. (Muhammed Ebu Musa, Hâ-Mîm Sureleri Belâğî Tefsiri 5, Duhan/57, s. 190)
Ayette mütekellim Allah Teâlâ olduğu halde اللّٰهِ isminin zikredilmesi tecrîd sanatıdır.
Cenab-ı Hak, “Eğer dilerse sizi giderir, yepyeni bir halk getirir” buyurmuştur. Bu, “Gökleri ve yeri hak ile yaratmaya kādir olan, bir kavmi yok edip, bir başkasını var ederek diriltmeye haydi haydi kādirdir” demektir. (Fahreddin er-Râzî)
