وَلَقَدْ نَعْلَمُ اَنَّكَ يَض۪يقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَۙ

وَ  istînâfiyyedir.  لَ  harfi, mahzuf kasemin cevabının başına gelen muvattiedir.  قَدْ  tahkik harfidir.

نَعْلَمُ  merfû muzari fiildir. Faili müstetir olup takdiri نحن ’dur.

اَنَّ  ve masdar-ı müevvel,  نَعْلَمُ  fiilinin  iki mef’ûlu yerinde olup mahallen mansubdur.

اَنَّ  masdar harfidir. İsim cümlesine dahil olur. İsmini nasb haberini ref yapar, cümleye masdar anlamı verir.  كَ  muttasıl zamir  اَنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur.  

يَض۪يقُ  fiili,  اَنَّ ’nin haberi olarak mahallen merfûdur.

يَض۪يقُ  merfû muzari fiildir.  صَدْرُكَ  fail olup lafzen merfûdur. Muttasıl zamir  كَ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.

وَلَقَدْ نَعْلَمُ اَنَّكَ يَض۪يقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَۙ

وَ  istînâfiyyedir.  لَ  mahzuf kasemin cevabının başına gelen harftir. 

قَدْ  ve  لَ  ile tekid edilmiş cevap cümlesi …وَلَقَدْ نَعْلَمُ, müspet muzari fiil sıygasında faide-i haber inkârî kelamdır. Cümle muzari fiil sıygasında gelerek hudûs, istimrar, teceddüt ve tecessüme işaret etmiştir. 

Kasem fiilinin hazfi îcâz-ı hazif sanatıdır. Mahzufla birlikte cümle kasem üslubunda gayr-ı talebî inşâî isnaddır.

Masdar ve tekid harfi  اَنَّ  ve müteakip  اَنَّكَ يَض۪يقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَۙ  cümlesi, masdar teviliyle  نَعْلَمُ  fiilinin iki mef’ûlü yerindedir.  اَنَّ  ile tekid edilmiş isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır. Masdar-ı müevvel, isim cümlesi formunda gelerek sübut ifade etmiştir. 

اَنَّ ’nin haberinin muzari fiil olarak gelmesi hükmü takviye, hudûs ve teceddüt ifade eder. Muzari fiil tecessüm özelliği sayesinde muhatabın muhayyilesini harekete geçirerek olayı daha iyi anlamasını sağlar.

Bu cümlenin tekid ile süslenmesi, içerdiği tesellinin tahkikini ifade etmek içindir. (Ebüssuûd)

Muzari fiilin geldiği hallerde çoğunlukla bu gaye mevcuttur. Muzari fiilin kullanımıyla sahne muhatabın gözünde sanki o anda canlanır. Bu da insanı etkiler.(Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meâni İlmi )

Mecrur mahaldeki masdar harfi  مَا ’nın sılası olan  يَقُولُونَۙ  cümlesi,  müspet muzari fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.  

Masdar-ı müevvel, sebebiyet bildiren  بِ  harfi ile birlikte  يَض۪يقُ  fiiline müteallıktır.

Ayette iki masdar-ı müevvel tercih edilmiştir. Bunun sebebi; açık masdarın, olayın bir kere gerçekleşmiş olması ihtimaline işaret etmesidir. Oysa burada, bir kere gerçekleşme manası murad edilmemiştir. Bu yüzden de teceddüt ve devama delalet eden fiil cümleleri getirilmiştir. (Fâdıl Sâlih Sâmerrâî, Beyânî Tefsir Yolu, c.1, s. 83) 

[Yemin olsun, onların dediklerinden göğsünün daraldığını biliyoruz] ibaresinde kastedilen mana; şirklerinden, Kur'an’a dil uzatmalarından ve seninle alay etmelerinden dolayı manasıdır. (Beyzâvî)

Göğsünün daralması ifadesinde kastedilen mana kalbin sıkışmasıdır. Göğüs kalbin mahalli olduğu için hal-mahal alakasıyla mecaz-ı mürseldir.