Meryem Sûresi 29. Ayet

فَاَشَارَتْ اِلَيْهِ۠ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِياًّ  ...

Bunun üzerine (Meryem, çocukla konuşun diye) ona işaret etti. “Beşikteki bir bebekle nasıl konuşuruz?” dediler.
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 فَأَشَارَتْ (çocuğu) gösterdi ش و ر
2 إِلَيْهِ onlara
3 قَالُوا dediler ki ق و ل
4 كَيْفَ nasıl ك ي ف
5 نُكَلِّمُ konuşuruz ك ل م
6 مَنْ kimseyle
7 كَانَ olan ك و ن
8 فِي
9 الْمَهْدِ beşikte م ه د
10 صَبِيًّا çocukla ص ب و
 
Hz. Meryem kavminin, “Gerçekten sen çirkin bir şey yaptın!” şeklindeki ağır ithamına (âyet 27) cevap vermedi; olayı çocukla konuşmaları için ona işaret etti. Fakat onlar, “Beşikteki bebekle nasıl konuşalım?!” diyerek hayretlerini ifade ettiler. Bunun üzerine çocuk dile geldi ve bu âyetlerde geçen cevabı verdi. Yüce Allah, hıristiyanların gelecekte Hz. Îsâ’ya ilâhlık yakıştıracaklarını bildiği için, burada ona her şeyden önce Allah’ın kulu olduğunu söyletti. Böylece Hz. Îsâ kendisinin bir ilâh değil bir kul ve bir peygamber olduğunu, ilâhî varlığın üç öğesinden biri olmadığını ilân etmiş oldu. Kendisinin namaz, oruç ve benzeri kulluk görevlerini yerine getirmekle yükümlü kılındığını, diğer insanlar gibi doğduğunu, yaşayacağını, öleceğini ve kıyamet vakti geldiğinde tekrar diriltileceğini ifade etti. Bu ifadelerden namazın, –vakitleri ve rek’at sayıları gibi şeklî yönlerinde farklılıklar bulunsa da– en azından Hz. İbrâhim’den sonra peygamberler geleneğinde mevcut bir ibadet olduğu anlaşılmaktadır.
 
 Hz. Îsâ’ya verilen kitaptan maksat İncil’dir. Âyetin “O, bana kitabı verdi ve beni peygamber yaptı” anlamına gelen kısmı için, Îsâ’nın bu sözü söylediği sırada peygamber kılındığı ve kendisine kitap verildiği yorumunu yapanlar varsa da bu yorum zayıf bulunmuştur. Bu sözden, daha bebek iken yaptığı konuşmada Allah’ın ezelde kendisi için peygamberliği ve kitap verilmesini takdir ettiğini açıklamasının istendiği anlaşılmaktadır (Şevkânî, III, 374). Hz. Îsâ babasız olarak bakire bir anadan dünyaya geldiği için, “Allah beni ana babama saygılı olmayı emretti” dememiş, sadece “Anneme saygılı olmayı emretti” demiştir. 14. âyette Hz. Yahyâ’dan söz edilirken “Ana babasına çok iyi davranırdı” dendiği halde aynı tema Hz. Îsâ açısından işlenirken “Anneme saygılı kıldı” denmesi onun babasız dünyaya geldiğine işaret eder. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’de hep Meryem oğlu Îsâ olarak anılmıştır.
 
Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 3 Sayfa: 597-598
 

Şevera شور : شُوارٌ  evin görünen eşyası demektir. Kinaye yoluyla ferc/edep yeri anlamında kullanılır. Tef'il babındaki شَوَّرَ formu ise ona utanacağı bir şey yapmak manasındadır. Burada sanki onun fercini açığa çıkardığı söylenmek istenir. تَشاوُر - مُشاوَرَة - مَشُوَرَة  kelimeleri birbiriyle müşaverede bulunarak, konuşarak ve danışarak bir düşünceyi ortaya çıkarmaktır.  Son olarak Türkçede de kullandığımız شُورَى şûrâ sözcüğü kendisiyle ilgili müşaverede bulunulan iş/meseledir. (Müfredat)

Kuran’ı Kerim’de türevleriyle birlikte 4 ayette geçmiştir. (Mucemul Müfehres) Türkçede kullanılan şekilleri şûrâ, işaret, müşir, müşavir, meşveret, istişare ve müsteşardır. (Kuranı Anlayarak Okuma Rehberi)

 

فَاَشَارَتْ اِلَيْهِ۠ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِياًّ

 

Fiil cümlesidir.  فَ  istînâfiyyedir.  اَشَارَتْ  fetha üzere mebni mazi fiildir.  تْ  te’nis alametidir. Faili müstetir olup takdiri  هى’dir.  اِلَيْهِ  car mecruru  اَشَارَتْ  fiiline müteallıktır.

قَالُوا  damme üzere mebni mazi fiildir. Zamir olan çoğul  و ’ı fail olarak mahallen merfûdur. Mekulü’l-kavli  كَيْفَ نُكَلِّمُ ’dir.  قَالُوا  fiilinin mef’ûlun bihi olarak mahallen mansubdur.

كَيْفَ  istifham harfi hal olarak mahallen mansubdur.  نُكَلِّمُ  merfû muzari fiildir. Faili müstetir olup takdiri  نحن ’dur. 

Müşterek ism-i mevsûl  مَنْ, mef’ûlun bih olarak mahallen mansubdur. İsm-i mevsûlun sılası  كَانَ فِي الْمَهْدِ ’dir. Îrabdan mahalli yoktur.

كَانَ  tam fiil olup fetha üzere mebni mazi fiildir. Faili müstetir olup takdiri هو’dir.

فِي الْمَهْدِ  car mecruru  كَانَ  fiiline müteallıktır.  صَبِياًّ  hal olup fetha ile mansubdur. 

اَشَارَتْ  fiili, sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. 

İf’al babındadır. Sülâsîsi  شور ’dir.

İf’al babı fiille, tadiye (geçişlilik) kesret, haynunet (zamanı gelmesi), sayruret, izale, zamana ve mekâna duhul, temkin (imkân sağlamak), vicdan (bir vasıf üzere bulmak) mutavaat (tef’il babının dönüşlülüğü), tariz (arz etmek, maruz bırakmak) manaları katar.

نُكَلِّمُ  fiili, sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Tef’il babındandır. Sülâsîsi  كلم ’dir.

Bu bab, fiile çokluk (fiilin, failin veya mef‘ûlun çokluğu), bir tarafa yönelme, mef'ûlü 

herhangi bir vasfa nispet etmek, gidermek, bir terkibi kısaltmak, eylemin belli bir zaman diliminde meydana gelmesi, özneyi fiilin türediği şeye benzetmek, sayruret, isimden fiil türetmek, hazır olmak, bir şeyin aralıklarla tekrarlanması manalarını katar.

 

فَاَشَارَتْ اِلَيْهِ۠ 

 

ف  istînâfiyedir. Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.

Mazi fiil sebata, temekkün ve istikrara işaret eder. (Hâlidî, Vakafat, s. 107) 


 قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِياًّ

 

Beyanî istînâf olarak fasılla gelen cümlenin fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir. 

قَالُوا  fiilinin mef’ûlu olan mekulü’l-kavl cümlesi  كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِياًّ  şeklinde, kavmin şaşkınlığını anlatan istifham üslubunda, talebî inşâî isnaddır. 

كَيْفَ  istifham harfi, hal konumundadır. Müspet muzari fiil sıygasındaki cümle istifham üslubuyla gelmiş olmasına rağmen taaccüp ve kınama amaçlı olduğu için mecaz-ı mürsel mürekkebdir. 

Mef’ûl olan müşterek ism-i mevsûl  مَنْ ’in sılası müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.  كَانَ, bu cümlede tam fiildir.

صَبِياًّ  hal olarak mansubdur. Hal, cümlede failin, mef’ûlün veya her ikisinin durumunu bildirmek için kullanılan vasfı ifade eden ıtnâb sanatıdır.

كَانَ ’nin burada nakıs fiil olması da caizdir. O takdirde  صَبِياًّ  kelimesi  كَانَ ’nin haberi olur. 

Kavmi Meryem'e bu sözleri söyleyince Meryem onlara, “Konuşmama orucu tuttuğunu ve dolayısıyle kendileriyle konuşamayacağını beyan etmiş buna rağmen kavmi onu konuşturmakta ısrar etmiş, Meryem de henüz kucağında bir çocuk olan Hz. İsa'ya işaret ederek onunla konuşmalarını istemiş, onlar ise Hz. Meryem'in kendilerini alaya aldığını sanmışlar ve “Biz, beşikteki bir çocukla nasıl konuşabiliriz?” demişlerdir.

Hz. Meryem, kucağındaki bebeğin kavmiyle konuşabileceğini, Allah Teâlâ'nın kendisine ilham etmesiyle veya yolda gelirken Hz. İsa'nın konuşmasıyla yahut Cebrail'in onun konuşabileceğini haber vermesiyle bilmişti. (Taberî)