Meryem Sûresi 91. Ayet

اَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَداًۚ  ...

Rahman’a çocuk isnat etmelerinden dolayı neredeyse gökler parçalanacak, yer yarılacak, dağlar yıkılıp çökecektir!  (90 - 91. Ayetler Meali)
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 أَنْ
2 دَعَوْا iddia etmelerinden د ع و
3 لِلرَّحْمَٰنِ Rahman için ر ح م
4 وَلَدًا çocuk و ل د
 
Müşrikler, “Melekler Allah’ın kızlarıdır” diyerek Allah’a çocuk isnadında bulunurken yahudilerin bir kısmı “Üzeyir Allah’ın oğludur”, hıristiyanlar da “Mesîh Allah’ın oğludur” demek suretiyle O’na çocuk isnat ederek son derece çirkin bir iddiada bulunmuşlardır. Nitekim 90 ve 91. âyetlerde bu yakıştırmaların ne derece çirkin olduğu vurgulanmıştır.Oysa çocuk ihtiyaçtan dolayı istenir ve ana babasının cinsinden olur. Allah ise ihtiyaçtan da bir benzerinin bulunmasından da münezzehtir.
 
 Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 3 Sayfa: 619-620
 

اَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَداًۚ

 

اَنْ  masdar harfidir.  دَعَوْا  fiili mahzuf elif üzere mukadder damme ile mebni mazi fiildir. Zamir olan çoğul  و ’ı fail olup mahallen merfûdur.

لِلرَّحْمٰنِ  car mecruru  دَعَوْا  fiiline müteallıktır.  وَلَداً  mef’ûlun bih olup fetha ile mansubdur.

اَنْ  ve masdar-ı müevvel, mahzuf  لِ  harf-i ceriyle birlikte يتفطّرن ، وتنشقّ ، وتخرّ  fiillerine müteallıktır.

 

اَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَداًۚ

 

اَنْ  ve akabindeki  دَعَوْا  cümlesi, masdar teviliyle başında takdir edilen bir  ل  harf-i ceriyle birlikte  يتفطّرن  ، وتنشقّ  ، وتخرّ  fiillerine müteallıktır. Masdar-ı müevvel, müspet mazi fiil sıygasında gelerek hudûs, temekkün ve istikrar ifade etmiştir.

Ayette mütekellim Allah Teâlâ olduğu halde  الرَّحْمٰنِ  isminin zikredilmesi  tecrîd sanatıdır. Mef’ûl olan  وَلَداًۚ ’deki tenvin cins ve tahkir ifade eder.

Ayette mütekellim Allah Teâlâ olduğu halde  الرَّحْمٰنِ  isminin zikredilmesi  tecrîd sanatıdır.

تَكَادُ nun illeti (mef’ûlün lehi) olmak ya da  ل 'ın hazfı ve fiilin ona yanaşması ile nasba;  ل ın izmari ile veya önceki ayetteki  مِنْهُ daki  هُ dan bedel olarak cerre; mahzuf mübtedanın haberi olarak da ref'e ihtimali de vardır. Takdiri şöyledir: الموجب لذلك أن دعوا (Bunun nedeni davet etmeleri idi.)

Ya da önceki ayetteki  هَداًّۙ in faili olmak üzere merfûdur. Yani  هدا أي هدها دعاء الولد للرحمن (Onu Rahman'a çocuk nispet etmeleri devirdi). 

İkinci mef’ûlle yetinilmesi onun adına iddia edilen her şeyi kapsaması içindir. (Beyzâvî)