قَالَ اِنّ۪ي لِعَمَلِكُمْ مِنَ الْقَال۪ينَۜ

Fiil cümlesidir.  قَالَ  fetha üzere mebni mazi fiildir. Faili müstetir olup takdiri  هو ‘dir.

Mekulü’l-kavli  اِنّ۪ي لِعَمَلِكُمْ ‘dir.  قَالَ  fiilinin mef’ûlun bihi olarak mahallen mansubdur. 

اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder.  ي  mütekellim zamiri  اِنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur.  

لِعَمَلِكُمْ  car mecruru  الْقَال۪ينَ ‘a mütealliktir. Muttasıl zamir  كُمْ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

مِنَ الْقَال۪ينَ  car mecruru  اِنَّ ’nin mahzuf haberine müteallik olup cer alameti  ي ‘dir. Cemi müzekker salim kelimeler harfle îrablanır.  قَال۪ينَ  kelimesi sülâsi mücerredi  قلي  olan fiilin ism-i failidir.

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

قَالَ اِنّ۪ي لِعَمَلِكُمْ مِنَ الْقَال۪ينَۜ

Ayet istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir. Fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir. Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.

قَالَ  fiilinin mekulü’l-kavli olan  اِنّ۪ي لِعَمَلِكُمْ مِنَ الْقَال۪ينَ  cümle,  اِنَّ  ile tekid edilmiş, sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır.

Yalnızca bir isim cümlesi bile devam ve sübut ifade ettiğinden,  اِنَّ  ve isim cümlesiyle tekid edilen bu ve benzeri cümleler muhkem/sağlam cümlelerdir.

İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

Cümlede îcâz-ı hazif sanatı vardır.  اِنَّ ‘nin haberi mahzuftur.  مِنَ الْقَال۪ينَ , mahzuf habere mütealliktir.

Car mecrur  لِعَمَلِكُمْ , siyaktaki önemine binaen amili olan  الْقَال۪ينَۜ ’ye takdim edilmiştir.

Lut (as) onlara “Ben sizin yaptığınıza buğzedenlerdenim’’ diye cevap verdi.  قِلي  kelimesi, şiddetli buğz anlamına gelir. Buradaki buğz sanki gönüle ve ciğerlere tesir etmiş olan bir buğzdur. Bu ifade "Ben sizin yaptığınıza bir buğzedenim" sözünden daha belîğ ve etkilidir. Nitekim "Falanca kişi alimler zümresindendir" sözü, "Falanca kişi, alimdir" sözünden daha belîğdir. Bunun manasının, "size buğzda en ileride bulunan kimselerdenim" şeklinde olması da muhtemeldir. (Fahreddin er-Râzî)  

قَالَ  -  قَال۪ينَۜ ; burada ikinci kelimenin kökü birinciden farklıdır. (Nefret etmek manasında olan  قلي  fiilidir) cinas-ı ıtlak, reddü’l-acüz ale’s-sadr sanatı vardır. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Bedî’ İlmi)

مِنَ القالِينَ  sözü vasıf olarak  إنِّي لِعَمَلِكم قالٍ  sözünden daha beliğdir. Bu en kemal cinastır. Çünkü tam cinas olur. قَالَ ile  القالِينَ  kelimeleri arasında cinas-ı müzeyyel vardır. Cinas-ı mutarraf olarak isimlendirilir. (Âşûr)

Cinas-ı müzeyyel: Aynı yazılan iki kelimeden birinde fazla olan harf birden fazla ve kelime sonunda olursa buna cinâs-ı müzeyyel adı verilir.