اِنَّا مُرْسِلُوا النَّاقَةِ فِتْنَةً لَهُمْ

İsim cümlesidir.  اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder.  نَا  mütekellim zamiri  اِنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur. 

مُرْسِلُوا  kelimesi  اِنَّ ’nin haberi olup ref alameti  و ‘dır. Cemi müzekker salim kelimeler harfle îrablanır. İzafetten dolayı  نَ  düşmüştür.  النَّاقَةِ  muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur. 

فِتْنَةً  amili  مُرْسِلُوا ‘nun mef’ûlü lieclihi olup fetha ile mansubdur.  لَهُمْ  car mecruru  فِتْنَةً ‘e mütealliktir.

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata), hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. İsm-i failin fiil gibi amel şartları şunlardır:  1. Harf-i tarifli (ال) olmalıdır.  2. Haber olmalıdır. 3. Sıfat olmalıdır.  4. Hal olmalıdır.  5. Kendisinden önce nefy (olumsuzluk) edatı bulunmalıdır.  6. Kendisinden önce istifham (soru) edatı bulunmalıdır. Şartlardan birinin bulunması amel etmesi için yeterlidir. Bu amel şartlarından birini taşıyan ism-i fail kendisinden sonra fail ve mef’ûl alabilir. Bu fail veya meful bazen ism-i failin muzâfun ileyhi konumunda da gelebilir. İsm-i fail tercüme edilirken umumiyetle muzari manası verir. Nadiren mazi manası da olabilir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)  

مُرْسِلُوا  kelimesi; sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan if’al babının ism-i failidir.

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

 فَارْتَقِبْهُمْ وَاصْطَبِرْۘ

فَ , sebebi müsebbebe bağlayan atıf harfi olup mukadder istînâfa matuftur. Takdiri, تيقّظ فارتقب (Dikkatli ol, gözetle) şeklindedir.

Matuf ve matufun aleyh arasında hiç zaman geçmediğini, işin hemen yapıldığını ifade eder.  فَ  ile yapılan atıfta matuf ile matufun aleyh yer değiştiremez. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

Fiil cümlesidir.  ارْتَقِبْهُمْ  sükun üzere mebni emir fiildir. Faili müstetir olup takdiri  أنت ‘dir. Muttasıl zamir  هُمْ  mef’ûlun bih olarak mahallen mansubdur. 

اصْطَبِرْ  atıf harfi  وَ ‘la makabline matuftur. 

ارْتَقِبْهُمْ  fiili, sülâsî mücerrede iki harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil iftiâl babındadır. Sülâsîsi  رقب ’dir.   

اصْطَبِرْۘ  fiili, sülâsî mücerrede iki harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil iftiâl babındadır. Sülâsîsi صبر ‘dır. İftial babının fael fiili  ص ض ط ظ  olursa iftial babının  ت  si  ط  harfine çevrilir.

اِنَّا مُرْسِلُوا النَّاقَةِ فِتْنَةً لَهُمْ 

Ayet, istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir. 

اِنَّ  ile tekid edilmiş, sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi faide-i haber inkârî kelamdır. 

İsim cümleleri sübut ifade eder. İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa, asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karînelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

نَا  azamet zamiri  اِنَّ ’nin ismidir. Müsned olan  مُرْسِلُوا النَّاقَةِ , manayı zenginleştirmek amacıyla izafetle gelmiştir.

فِتْنَةً  ism-i fail veznindeki  مُرْسِلُوا ‘nun mef’ûlun lieclihidir. مُرْسِلُوا ‘nun ism-i fail vezninde gelmesi, müteallak olmasını sağlamıştır. 

فِتْنَةً ‘deki nekrelik nev ve tazim ifade eder.

لَهُمْ  car mecruru  فِتْنَةً ’in mahzuf sıfatına mütealliktir. Sıfatın hazfi, îcâz-ı hazif sanatıdır.

مُرْسِلُوا , mezid  افعال  babının  ism-i fail kalıbı olan sıfat-ı müşebbehe vezninde gelerek mübalağa ifade etmiştir. Bu kalıp bu vasfın mevsûfta sürekli varlığına, sıfatın mevsûfun bir parçası gibi ondan ayrılmayan bir özelliği olduğuna işaret eder.

فَارْتَقِبْهُمْ وَاصْطَبِرْۘ

فَارْتَقِبْهُمْ  cümlesi, takdiri  تنبّه (Dikkatli ol!) olan mukadder istînâfa  فَ  ile atfedilmiştir. Emir üslubunda talebî inşâî isnaddır.