Vâkıa Sûresi 10. Ayet

وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَۙ  ...

(İman ve amelde) öne geçenler ise (Ahirette de) öne geçenlerdir. İşte onlar (Allah’a) yaklaştırılmış kimselerdir.  (10 - 11. Ayetler Meali)
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 وَالسَّابِقُونَ ve öne geçenler ise س ب ق
2 السَّابِقُونَ öne geçenler س ب ق
 

وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَۙ

 

Ayet, atıf harfi  وَ ‘la önceki ayete matuftur. İsim cümlesidir.  السَّابِقُونَ  mübteda olup ref alameti و ‘dır. Cemi müzekker salim kelimeler harfle îrablanır. İkinci  السَّابِقُونَ  birinciyi tekid içindir.

Mübtedanın haberi 11.ayetteki  اُو۬لٰٓئِكَ الْمُقَرَّبُونَ  cümlesi olup mahallen merfûdur.

السَّابِقُونَ  kelimesi, sülasi mücerredi  سبق  olan fiilin ism-i failidir.

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

 

وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَۙ

 

وَ , atıf harfidir.  السَّابِقُونَ  mübtedadır. Mübtedanın haberi, sonraki ayettedir. İkinci  السَّابِقُونَ , birincisini tekid içindir. Farklı görüşler de vardır. 

السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ  lafızlarından ilki müsnedün ileyh iken ikincisi müsneddir. (Zeccâc)

السَّابِقُونَۙ ‘nin tekrarında, ıtnâb ve reddü’l-acüz ale’s-sadr sanatları vardır. Müsnedün ileyh yüceltme gayesi ile zikredilmiştir. Çünkü müsnedün ileyhi ifade eden  السَّابِقُونَ  lafzı övülen bir makama delalet etmektedir. Müsnedün ileyh elif-lam takısı ile marife kılınmıştır. Buradaki elif-lam istiğrak ifade etmektedir. Yani ayette önde olan herkes kastedilmektedir. Müsnedün ileyhin müsnedden önce zikredilmesine gelince, gaye müsnedün ileyhi yüceltmektir. (Adnan Yamaç, Vâkıa Suresi Örnekliğinde Müsnedün İleyh Ve Müsnedin Halleri,S.104)

Bunlar, anılan üç sınıfın üçüncü kısmıdır. Bunlar, fazilet olarak üç kısmın, en ilerisi ve öndekileri oldukları halde, en sonunda zikredilmeleri, onların zikri ile güzel halleri bir arada olması içindir. Kaldı ki, bunların mutlak olarak  سَّابِقُونَ (Öndekiler) unvanıyla zikredilmeleri, her cihetten yarışta önde olduklarını ifade etmektedir. (Ebüssuûd)

7. ve 10. ayetlerde insanların ahiret hayatında üç grup olacakları ifade edilmiş sonra üç grup hakkında da bilgi verilerek taḳsimat yapılmıştır. Yani cem' ma’at-taksim sanatı vardır.