اَنْ لَا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْك۪ينٌ
اَنْ لَا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْك۪ينٌ
Fiil cümlesidir. اَنْ tefsiriyyedir. لَا nehiy harfi olup olumsuz emir manasındadır. يَدْخُلَنَّ fetha üzere mebni muzari fiildir. Mahallen meczumdur. Fiilin sonundaki نَ , tekid ifade eden nûn-u sakiledir. Muttasıl zamir هَا mef’ûlun bih olarak mahallen mansubdur.
Tekid nunları, bitiştikleri fiile istikbal manası kazandıran bir edatın veya durumun bulunması halinde muzari fiilin sonuna gelirler. (Soru, arz, tekid lamı, ummak, teşvik, nehiy, temenni ve yemin gibi.)
Tekid nûnu çoğu zaman sarih kasem, gizli kasem ve nehiyden sonra gelir. Hal ve istikbal ifade eden muzari fiilin manasını sadece istikbal anlamına hamleder ve bu ن , َّfiilin üç defa tekidini sağlar. (Kur’an’da Tekid Üslupları ve Çeşitleri Mehmet Altın Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017/3)
الْيَوْمَ zaman zarfı يَدْخُلَنَّ fiiline mütealliktir. عَلَيْكُمْ car mecruru يَدْخُلَنَّ fiiline mütealliktir. مِسْك۪ينٌ fail olup lafzen merfûdur.
اَنْ لَا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْك۪ينٌ
Cümleye dahil olan اَنِ tefsir harfi, لَا يَدْخُلَنَّهَا cümlesi müfessiriyedir. Nehiy üslubunda talebî inşâî isnaddır.
Cümlede takdim-tehir sanatı vardır. Car mecrur عَلَيْكُمْ ve zaman zarfı الْيَوْمَ , ihtimam için faile takdim edilmiştir
Fail olan مِسْك۪ينٌ kelimesindeki nekrelik tahkir ve umum ifade eder. Olumsuz siyakta nekre, umum ve sumûle işarettir.
[Oraya kimse girmesin] anlamındaki اَنْ لَا يَدْخُلَنَّهَا ifadesindeki اَنْ , müfessiredir. İbn Mes‘ûd (v. 32/653) gizli bir “diyorlardı” takdir ederek اَنْ ’siz okumuştur; yani “Gizli gizli ‘oraya kimse girmesin’ diyorlardı!” Yoksulun girmesini yasaklamak, ‘Aman buna imkan vermeyelim!’ diye birbirlerine yasak koymaktır; yani yoksula imkan vermeyin ki bahçeye girmesin! Tıpkı “Seni bir daha burada görmeyeyim!” demen gibidir. (Keşşâf)