فَاَنْبَتْنَا ف۪يهَا حَباًّۙ
Yukarıda 18-20. âyetlerde insanın var oluşu ve mahiyetine ilişkin ilâhî lütuflar özetlenmişti; burada ise onu çevreleyen ve varlığını sürdürmesi için gerekli ve faydalı olan haricî nimetlerin başlıcaları hatırlatılmaktadır. Bu hatırlatmanın amacı da hem muhatabı Allah’ın kudretinin büyüklüğü hakkında bilgilendirip iman etmesini veya inancını güçlendirmesini sağlamak hem de onu bu lütuflarından dolayı Allah’a minnet ve şükran hisleriyle ibadet etmeye, buyruklarına göre yaşamaya yöneltmektir.
Kaynak : Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 557فَاَنْبَتْنَا ف۪يهَا حَباًّۙ
Fiil cümlesidir. فَ atıf harfidir. اَنْبَتْنَا sükun üzere mebni mazi fiildir. نَا mütekellim zamiri fail olarak mahallen merfûdur.
ف۪يهَا car mecruru اَنْبَتْنَا fiiline mütealliktir. حَباًّ mef’ûlun bih olup fetha ile mansubdur.
اَنْبَتْنَا fiili, sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. İf’al babındadır. Sülâsîsi نبت ’dir.
İf’al babı fiille tadiye (geçişlilik) kesret, haynunet (zamanı gelmesi), sayruret, izale, zamana ve mekâna duhul, temkin (imkân sağlamak), vicdan (bir vasıf üzere bulmak) mutavaat (tef’il babının dönüşlülüğü), tariz (arz etmek, maruz bırakmak) manaları katar.
فَاَنْبَتْنَا ف۪يهَا حَباًّۙ
Ayet atıf harfi فَ ile makabline atfedilmiştir. Atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Cümleler arasında manen ve lafzen mutabakat mevcuttur.
Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Mazi fiil sebata, temekkün ve istikrara işaret eder. (Halidî, Vakafât, S.107)
Fiilin azamet zamirine isnadı tazim ifade eder.
ف۪يهَا car mecruru, اَنْبَتْنَا fiiline mütealliktir. شَقاًّ ve حَباًّ arasında muvazene sanatı vardır. اَنْبَتْنَا fiilinin mef’ulü olan حَباًّۙ ‘in nekreliği nev, kesret ve tazim ifade eder.
Terim olarak muvâzene, “iki fasılanın –yani, iki fıkranın veya iki mısranın son iki kelimesinin– kafiyelerinin değil de vezinlerinin eşit olmasıdır. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Bedî’ İlmi)