Bürûc Sûresi 12. Ayet

اِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَد۪يدٌۜ  ...

Şüphesiz, Rabbinin yakalaması çok çetindir.
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 إِنَّ şüphesiz
2 بَطْشَ tutuşu ب ط ش
3 رَبِّكَ Rabbinin ر ب ب
4 لَشَدِيدٌ şiddetlidir ش د د
 

اِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَد۪يدٌۜ

  

İsim cümlesidir.  اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder. بَطْشَ  kelimesi  اِنَّ ‘nin ismi olup lafzen mansubdur. Aynı zamanda muzâftır. 

رَبِّكَ  muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur. Muttasıl zamir  كَ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

لَ  harfi  اِنَّ ’nin haberinin başına gelen lam-ı muzahlakadır. 

شَد۪يدٌ  kelimesi اِنَّ ’nin haberi olup lafzen merfûdur.

 

اِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَد۪يدٌۜ


Ayet, istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir. 

اِنَّ  ve lam-ı muzahlaka ile tekid edilmiş, sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır.

Yalnızca bir isim cümlesi bile devam ve sübut ifade ettiğinden bu ve benzeri cümleler, اِنّ , isim cümlesi ve lam-ı muzahlaka sebebiyle üç katlı tekid ifade eden çok muhkem cümlelerdir.

İsim cümleleri sübut ifade eder. İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi) بَطْشَ رَبِّكَ  بَطْشَ رَبِّكَ  izafeti  اِنَّ ’nin ismi,  لَشَد۪يدٌۜ  haberidir.

Müsnedün ileyhin izafetle marife olması, veciz ifadenin yanında tazim içindir.

بَطْشَ رَبِّكَ  izafetinde Hz. Peygamber’e ait zamirin Rabb ismine muzâfun ileyh olması Hz. Peygamber’e tazim ve destek ifade eder. Yine Rabb ismine muzâf olması  بَطْشَ ‘ye şan ve şeref kazandırmıştır.

Ayette mütekellim Allah Teâlâ olduğu için  رَبِّ  isminde tecrîd sanatı vardır.

Rab lafzının Hz. Peygamber (sav)’e işaret eden zamire muzâf olarak gelmesi, Allah Resulüne teselli verirken; Mekkeli müşriklere tehdit içermektedir. (Mehmet Nurullah Aktaş, Burûc Suresinin Kimliği Ve Üslûbu Üzerine)

Haber olan  شَد۪يدٌ , mübalağalı ism-i fail kalıbı olan sıfat-ı müşebbehe vezninde gelerek mübalağa ifade etmiştir. Bu kalıp bu vasfın mevsûfta sürekli varlığına, sıfatın mevsûfun bir parçası gibi ondan ayrılmayan bir özelliği olduğuna işaret eder.

بَطْشَ  zaten sertçe yakalamak demektir; ayrıca bir daha sertlikle ( لَشَد۪يدٌ ) sıfatlanınca katmerlenmiş ve azameti artmıştır ki bu da zorba ve zalimleri Allah çok sert bir şekilde yakalayıp, azaba ve intikama uğratacak demektir. (Keşşâf, Ruhu’l Beyan)

Burada Peygamberimize hitap edilmesi, bunun ifade ettiği azaptan, onun kavminin kafirlerinin bol bir nasibi olduğunu bildirmektedir. Nitekim  رَبِّكَ  [Senin Rabbinin] ifadesi de buna işaret etmektedir. (Ebüssuûd)

Allahu Teâlâ bu ayet-i kerimeyle Hazret-i Muhammed (sav)’in ümmetini uyarmakta, onların, Hazret-i Muhammed'i yalanlamaları ve inkâr etmeleri yüzünden geçmiş ümmetler gibi cezalandırılabileceklerini hatırlatmaktadır. (Taberî)