فَلَمَّا رَاٰ قَم۪يصَهُ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ قَالَ اِنَّهُ مِنْ كَيْدِكُنَّۜ 

فَ  atıf harfidir.  لَمَّٓا  kelimesi  حين (...dığı zaman) manasında şart anlamı taşıyan zaman zarfıdır. Cümleye muzâf olur. 

رَاٰ قَم۪يصَهُ  ile başlayan fiil cümlesi muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.

رَاٰ  elif üzere mukadder fetha ile mebni mazi fiildir. Faili müstetir olup takdiri  هو ’dir.

قَم۪يصَ  mefûlun bih olup fetha ile mansubdur. Muttasıl zamir  هُ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.

قُدَّ مِنْ دُبُرٍ   cümlesi  قَدْ  takdiriyle hal olarak mahallen mansubdur.

قُدَّ  fetha üzere mebni, meçhul mazi fiildir. Naib-i faili müstetir olup takdiri  هو ’dir.

مِنْ دُبُرٍ  car mecruru  قُدَّ  fiiline müteallıktır.

Şartın cevabı  قَالَ ’dir.

قَالَ  fetha üzere mebni mazi fiildir. Faili müstetir olup takdiri  هو ’dir.

Mekulü’l-kavli,  اِنَّهُ مِنْ كَيْدِكُنَّ ’dir.  قَالَ  fiilinin mefûlun bihi olarak mahallen mansubdur.

İsim cümlesidir.  اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder.

هُ  muttasıl zamiri,  اِنَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubdur.

مِنْ كَيْدِكُنَّ  car mecruru  اِنَّ ’nin mahzuf  haberine müteallıktır. Muttasıl zamir  كُنَّ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.  

 اِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظ۪يمٌ

İsim cümlesidir.  اِنَّ  tekid harfidir. İsim cümlesinin önüne gelir. İsmini nasb haberini ref eder.

كَيْدَكُنَّ  kelimesi  اِنَّ ’nin ismi olup lafzen mansubdur. Muttasıl zamir  كُنَّ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

فَلَمَّا رَاٰ قَم۪يصَهُ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ قَالَ اِنَّهُ مِنْ كَيْدِكُنَّۜ 

Ayet,  فَ  ile öncesine atfedilmiştir. Ayetin ilk cümlesi şart üslubunda, faide-i haber inkârî kelamdır. Şart cümlesi aynı zamanda muzâfun ileyh olan  رَاٰ قَم۪يصَهُ  cümlesidir ve müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.

قُدَّ مِنْ دُبُرٍ  cümlesi haldir. Hal, anlamı zenginleştiren ıtnâb sanatıdır. 

Cevap cümlesi olan  قَالَ اِنَّهُ مِنْ كَيْدِكُنَّ , müspet mazi fiil sıygasında, faide-i haber ibtidaî kelamdır.

قَالَ  fiilinin mekulü’l-kavli olan  اِنَّهُ مِنْ كَيْدِكُنَّ  cümlesi,  اِنَّ  ile tekid edilmiş isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır. 

İsim cümleleri sübut ifade eder. Asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa, asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

Cümlede îcâz-ı hazif sanatı vardır.  مِنْ كَيْدِكُنَّ  car mecruru  اِنَّ ’nin mahzuf haberine müteallıktır.

الكَيْدُ  bir amacı gerçekleştirmek için istenilmeyen bir şeyi yapmaktır. (Âşûr)

كَيْدِكُنَّ  lafzında irsâd sanatı vardır.

 اِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظ۪يمٌ

Ta’lil hükmündeki cümle fasılla gelmiştir. Şibh-i kemâli ittisâldir.  إِنَّ  ile tekid edilmiş, isme isnad olan bu haber cümlesi sübut ifade eder. Faide-i haber inkârî kelamdır. Ta’lil cümleleri ıtnâb babındandır.

Yalnızca bir isim cümlesi bile devam ve sübut ifade ettiğinden,  اِنَّ  ve isim cümlesi olmak üzere iki tekid içeren bu ve benzeri cümleler çok muhkem/sağlam cümlelerdir. İsim cümleleri sübut ifade eder. İsim cümlelerinin asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa, asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karinelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

Müsnedün ileyhin izafet formunda gelmesi veciz ifade içindir.

اِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظ۪يمٌ  cümlesi mezheb-i kelamî sanatı üslubuyla önceki cümledeki anlama delil getirmiştir.