“Apaçık kitap” ifadesi, “ana kitap, levh-i mahfûz veya Allah’ın ilmi” olarak yorumlanmıştır (krş. Taberî, XX, 11; Şevkânî, IV, 145; İbn Âşûr, XX, 29). Muhammed Esed ise “Allah’ın, yarattığı âlem için koyduğu yasalar ve ilkeler örgüsü” olarak tercüme etmiştir (II, 775).

وَمَا مِنْ غَٓائِبَةٍ فِي السَّمَٓاءِ وَالْاَرْضِ اِلَّا ف۪ي كِتَابٍ مُب۪ينٍ

وَ  atıf harfidir.  مَا  nefy harfi olup olumsuzluk manasındadır. 

مِنْ  zaidir.  مِنْ غَٓائِبَةٍ  lafzen mecrur, mübteda olarak mahallen merfûdur.  فِي السَّمَٓاءِ  car mecruru  غَٓائِبَةٍ ‘nin mahzuf sıfatına mütealliktir.  الْاَرْضِ  atıf harfi وَ ‘la  لسَّمَٓاءِ ‘ya matuftur. 

اِلَّا  hasr edatıdır.  ف۪ي كِتَابٍ  car mecruru mübteda  غَٓائِبَةٍ nin haberine mütealliktir. 

مُب۪ينٍ  kelimesi  كِتَابٍ ‘ın sıfatı olup kesra ile mecrurdur.

Varlıkları niteleyen kelimelere sıfat denir. Arapça’da sıfatın asıl adı na’t ( النَّعَتُ )dır. Sıfatın nitelediği isme de men’ut ( المَنْعُوتُ ) denir. Bir ismi doğrudan niteleyen sıfata hakiki sıfat, dolaylı olarak niteleyen sıfata da sebebi sıfat denir.

Sıfat ile mevsuftan oluşan tamlamaya sıfat tamlaması denir. Sıfat tek kelime (isim), cümle ve şibh-i cümle olabilir. Ve sıfat birden fazla gelebilir.

Sıfat iki kısma ayrılır:

1. Hakiki sıfat

2. Sebebi sıfat (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)  

مُب۪ينٍ  kelimesi; sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan if’al babının ism-i failidir.

İsm-i fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsm-i fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

وَمَا مِنْ غَٓائِبَةٍ فِي السَّمَٓاءِ وَالْاَرْضِ اِلَّا ف۪ي كِتَابٍ مُب۪ينٍ

Ayet  وَ ’la 73.ayetteki …إنّ ربّك لذو  cümlesine atfedilmiştir. Sübut ifade eden menfi isim cümlesi, faide-i haber inkârî kelamdır. 

Mübteda olan  مَا مِنْ غَٓائِبَةٍ , zaid  مِنْ  sebebiyle lafzen mecrur, mahallen merfûdur. 

Zaid harfler tekid ifade ederler. Car mecrur  فِي السَّمَٓاءِ , mübteda olan  غَٓائِبَةٍ ’e mütealliktir.

Cümlede îcâz-ı hazif sanatı vardır. Car mecrur  ف۪ي كِتَابٍ مُب۪ينٍ , mahzuf habere mütealliktir.

Ayet nefy ve istisna harfleriyle oluşmuş kasrla tekid edilmiştir. Kasr, mübteda ve haber arasındadır. Kasr-ı mevsûf ale’s-sıfattır.  Yani, hiçbir gaib müstesna olmamak üzere her şey levhi mahfuzda kayıtlıdır.

غَٓائِبَةٍ , ism-i fail veznindedir. Masdar vezninde olduğu da söylenmiştir.

İsim cümlesinde yer alan ism-i fail, çoğunlukla sübut ve süreklilik anlamı ifade eder. Fiil cümlesinde yer alan ism-i fail ise hudûs ve yenilenme anlamı ifade eder. İsm-i fail, isim cümlesi bağlamında kullanılıp başında tekid lamı (lâm-ı muzahlaka) bulunursa, bu durum sübut manasını artırır. (Muhammed Rızk, Dr. Öğr. Üyesi, Hitit Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Arap Dili ve Belâgatı Anabilim Dalı, Kur’an-ı Kerim’de İsm-i Fail’in İfade Göstergesi (Manaya Delâleti), Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi)

غَٓائِبَةٍ ’deki tenvin azlık içindir.  مِنْ  harfi kelimeye ‘hiçbir’ anlamı katmıştır. Menfi siyakta nekre, umum ve şümule işarettir.  كِتَابٍ ’deki tenvin tazim ve nev için olabilir.

سَّمَٓاءِ  - اَرْضِ  kelimeleri arasında tıbâk-ı icâb ve mürâât-ı nazîr sanatı vardır.

Sıfat-ı müşebbehe vezninde gelerek mübalağa ifade eden  مُب۪ينٍ  kelimesi  كِتَابٍ  için sıfattır. Sıfat, mevsûfunun sahip olduğu bir özelliğe işaret etmek için yapılan tetmim ıtnâbı sanatıdır.

غَٓائِبَةٍ ’in sonuna  ةٍ ‘nin gelmesinin sebebi çoğula işaret içindir, Yani insanlardan, yaratıklardan ne kadar gizli bir husus var ise mutlaka Yüce Allah onu bilir ve onu nezdindeki Ana Kitap'ta tespit etmiştir. (Kurtubî)  

Bu kitap, Levh-i Mahfuz'dur. Ayetin metnindeki  مُب۪ينٍ  kelimesi, ‘apaçık’ manasında kullanıldığı gibi ‘açıklayıcı’ manasında da kullanılmaktadır. Buna göre bu kitap, onu mütalâa edene içindekini açıklamaktadır. Diğer bir görüşe göre ise apaçık kitap, mecazî olarak adil hüküm demektir. (Ebüssuûd)