وَاِسْمٰع۪يلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطاًۜ وَكُلاًّ فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَم۪ينَۙ
Önceki âyetlerde Hz. İbrâhim’in gözlem ve istidlâl metoduyla ortaya koyduğu tevhid akîdesinden söz edildikten sonra bu âyetlerde İbrâhim’in sahip olduğu akîdenin bütün peygamberlerce benimsenen mutlak hakikat olduğu anlatılmaktadır. 84. âyette, Hz. İbrâhim’in imanda hakikate ulaşma ve tevhid akîdesini hâkim kılma çabasının bir ödülü olmak üzere kendisine İshak adlı bir oğul ve Ya‘kub adlı bir torun armağan edildiği belirtiliyor.
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 2 Sayfa: 436
وَاِسْمٰع۪يلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطاًۜ وَكُلاًّ فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَم۪ينَۙ
اِسْمٰع۪يلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطاً kelimeleri atıf harfi وَ ’la önceki ayetteki دَاوُ۫دَ veya زَكَرِيَّا isimlerine matuftur.
كُلاًّ mukaddem mef’ûlun bihtir. فَضَّلْنَا sükun üzere mebni mazi fiildir. Mütekellim zamiri نَٓا fail olarak mahallen merfûdur.
عَلَى الْعَالَم۪ينَ car mecruru فَضَّلْنَا ’ya müteallıktır. الْعَالَم۪ينَ ’nin cer alameti ى harfidir. Çünkü cemi müzekker salimler harfle îrablanırlar.
فَضَّلْنَا fiili, sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil tef’il babındandır. Sülâsîsi فضل ‘dir. Bu bab, fiile çokluk (fiilin, failin veya mef‘ûlun çokluğu), bir tarafa yönelme, mef'ûlü herhangi bir vasfa nispet etmek, gidermek, bir terkibi kısaltmak, eylemin belli bir zaman diliminde meydana gelmesi, özneyi fiilin türediği şeye benzetmek, sayruret, isimden fiil türetmek, hazır olmak, bir şeyin aralıklarla tekrarlanması manalarını katar.وَاِسْمٰع۪يلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطاًۜ وَكُلاًّ فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَم۪ينَۙ
Bu ayette sayılan dört peygamber de önceki ayette mef’ûl konumunda, sayılanlara matuftur.
Beyanî istînâf olarak fasılla gelen cümlede fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir.
وَكُلاًّ فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَم۪ينَۙ cümlesi önceki isimlerden haldir. Müspet mazi fiil cümlesidir. Faide-i haber ibtidaî kelamdır.
كُلاًّ, amili olan فَضَّلْنَا ‘ya takdim edilmiştir. Müspet mazi fiil cümlesi faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Bu ayetteki dört peygamberle birlikte bu ayetlerde sayılan peygamber sayısı 18 olmuştur.
Her peygamber ve onlara inananlar yaşadıkları çağda alemlere üstün kılınmıştır.