ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَت۪ينَۘ
“Elbette onu kıskıvrak yakalardık” diye tercüme ettiğimiz 45. âyetteki yemîn kelimesi sözlükte “sağ taraf, sağ el” anlamına gelir. Kelime mecazen “güç, kuvvet”mânasında da kullanılmaktadır (Kurtubî, XVIII, 275). 46. âyetteki vetîn ise “büyük atar damar” demektir; bu damar kesildiğinde canlı ölür. Allah Teâlâ Kur’an’ın şair veya kâhin sözü olmadığını yeminle ifade ettikten sonra Hz. Peygamber’in onu uydurup Allah’a isnat etmesinin de mümkün olmadığını, eğer –farzı muhal– böyle bir şey yapmış olsaydı, şiddetli bir şekilde cezalandırılacağını ve hiç kimsenin onu bu cezadan kurtaramayacağını haber vermiştir.
Kaynak : Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 450ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَت۪ينَۘ
ثُمَّ tertip ve terahi ifade eden atıf harfidir. ثُمَّ edatı mertebe açısından terahi manasınadır. Yani; aralıklarla, zaman içinde serpiştirilerek peyderpey olabilecek durumları bildirmektedir. لَقَطَعْنَا cümlesi ثُمَّ atıf harfi ile şartın cevabına matuftur.
لَ harfi لَوْ ’in cevabının başına gelen rabıtadır. قَطَعْنَا sükun üzere mebni mazi fiildir. Mütekellim zamir نَا fail olarak mahallen merfûdur. مِنْهُ car mecruru قَطَعْنَا fiiline mütealliktir. الْوَت۪ينَ mef’ûlun bih olup fetha ile mansubdur.
ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَت۪ينَۘ
Tertip ve terahi ifade eden ثُمَّ ile şartın cevabına atfedilmiştir. Atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Cümleler arasında manen ve lafzen mutabakat mevcuttur.
لَ karinesiyle gelen لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَت۪ينَ cümlesi, müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır. Fiil azamet zamirine isnadla tazim edilmiştir.
Mazi fiil sebata, temekkün ve istikrara işaret eder. (Hâlidî, Vakafat, S.107)
Cümlede takdim-tehir sanatı vardır. قَطَعْنَا fiiline müteallik car mecrur مِنْهُ , ihtimam için mef’ûl olan الْوَت۪ينَۘ ‘e takdim edilmiştir.
قَطع الْوَت۪ينَۘ (Şah damarını kesmek) ifadesi öldürmekten kinayedir.
لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَت۪ينَ ifadesi nasıl -açıkça- لَقَطَعْنَا الْوَت۪ينَۘ (onun şahdamarını koparırdık) anlamına geliyorsa, لَاَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَم۪ينِۙ ifadesi de لَاَخَذْنَا بِالْيَم۪ينِۙ (onu sağ elinden yakalardık) anlamında olur. الْوَت۪ينَۘ , kalbin ana damarı yani şahdamarı demektir ki o koparıldığı zaman sahibi derhal ölür. (Keşşâf - Fahreddin er-Râzî)