Abese Sûresi 32. Ayet

مَتَاعاً لَكُمْ وَلِاَنْعَامِكُمْۜ  ...

Böylece sizin ve hayvanlarınızın yararlanması için orada taneler, üzümler, yoncalar, zeytinler, hurmalıklar, sık ağaçlı bahçeler, meyveler ve otlaklar ortaya çıkardık.  (27 - 32. Ayetler Meali)
 
Sıra Kelime Anlamı Kökü
1 مَتَاعًا geçim olarak م ت ع
2 لَكُمْ sizin için
3 وَلِأَنْعَامِكُمْ ve hayvanlarınız için ن ع م
 

Yukarıda 18-20. âyetlerde insanın var oluşu ve mahiyetine ilişkin ilâhî lütuflar özetlenmişti; burada ise onu çevreleyen ve varlığını sürdürmesi için gerekli ve faydalı olan haricî nimetlerin başlıcaları hatırlatılmaktadır. Bu hatırlatmanın amacı da hem muhatabı Allah’ın kudretinin büyüklüğü hakkında bilgilendirip iman etmesini veya inancını güçlendirmesini sağlamak hem de onu bu lütuflarından dolayı Allah’a minnet ve şükran hisleriyle ibadet etmeye, buyruklarına göre yaşamaya yöneltmektir.

Kaynak :  Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 557
 

مَتَاعاً لَكُمْ وَلِاَنْعَامِكُمْۜ

 

مَتَاعاً  kelimesi mahzuf fiilin mef’ûlun mutlakı olup fetha ile mansubdur. Takdiri, متّعكم بذلك متاعا  (Sizi faydalandırdı..) şeklindedir.

Mef’ûlu mutlak: Fiil ile aynı kökten gelen masdardır. Mef’ûlu mutlak harf-i cer almaz. Harf-i cer alırsa hal olur. Mef’ûlu mutlak cümle olmaz. Mef’ûlu mutlak üçe ayrılır:

1. Tekid (Kuvvetlendirmek) İçin: Fiilin manasını kuvvetlendirir. Masdar olur. Daima müfreddir. Fiilinden sonra gelir. Türkçeye “muhakkak, şüphesiz, gerçekten, çok, iyice, öyle ki” diye tercüme edilir.

2. Nev’ini (Çeşidini) Belirtmek İçin: Fiilin nasıl meydana geldiğini ve nev’ini bildirir. Nev’ini bildiren mef’ûlu mutlak umumiyetle sıfat veya izafet terkibi halinde gelir. Tesniye ve cemi de olabilir. Fiilinin önüne geçebilir. Türkçeye “gibi, şeklinde, aynen, tıpkı, tam” diye tercüme edilir.

3. Adedini (Sayısını) Belirtmek İçin: Failin yaptığı işin sayısını belirtir. Adedini belirten mef’ûlu mutlak  فَعْلَةً  vezninden gelen bina-ı (masdar-ı) merreden yapılır.

مَرَّةً  kelimesi de mef’ûlu mutlak olur. Fiilinin önüne geçebilir. Türkçeye “kere, defa” diye tercüme edilir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

لَكُمْ  car mecruru  مَتَاعاً ‘a mütealliktir. لِاَنْعَامِكُمْ  atıf harfi  وَ ‘la makabline matuftur. Muttasıl zamir  كُمْ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.

 

مَتَاعاً لَكُمْ وَلِاَنْعَامِكُمْۜ

 

Fasılla gelen ayette îcâz-ı hazif sanatı vardır.  مَتَاعاً  kelimesi, takdiri  متّعكم بذلك  (Sizi bununla faydalandırdı..) olan mahzuf fiilin mef’ûlu mutlakıdır. Bu takdire göre cümle, Müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber talebî kelamdır.

لَكُمْ  ve  لِاَنْعَامِكُمْۜ  car mecrurları masdar veznindeki  مَتَاعاً ‘a mütealliktir.

Arka arkaya olan bu iki ayette leff ve neşr sanatı vardır. Bahçe ve otlakların icmalen belirtilmesi leff, sonra, insan ve hayvanların faydalanması için olduğunun açıklanması neşrdir. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur’an Işığında Belâgat Dersleri Bedî’ İlmi)