Nahl Sûresi 50. Ayet
يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ۟ 
يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ۟
Cümle önceki ayetteki يَسْتَكْبِرُونَ ’deki failin hali olarak mahallen merfûdur. يَخَافُونَ fiili نَ’nun sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ’ı fail olarak mahallen merfûdur.
رَبَّهُمْ mef’ûlun bih olup fetha ile mansubdur. Muttasıl zamir هُمْ muzâfun ileyh olarak mahalllen mecrurdur.
مِنْ فَوْقِهِمْ car mecruru رَبَّهُمْ ’ın mahzuf haline müteallıktır. Takdiri, عاليا من فوقهم بالقهر (baskı ile onların üzerinde yüce olarak) şeklindedir. Muttasıl zamir هِمْ muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur.
وَ atıf harfidir. يَفْعَلُونَ fiili نَ ’nun sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ’ı fail olarak mahallen merfûdur.
Müşterek ism-i mevsûl مَا, mef’ûlun bih olarak mahallen mansubdur. İsm-i mevsûlun sılası يُؤْمَرُونَ۟ ’dir. Îrabtan mahalli yoktur.
يُؤْمَرُونَ۟ fiili نَ ’nun sübutuyla merfû meçhul muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ’ı naib-i fail olarak mahallen merfûdur.يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ۟
Ayet fasılla gelmiştir. Şibh-i kemâl-i ittisâldir. Çünkü لَا يَسْتَكْبِرُونَ ’nin zamirinden hal veya o cümleden bedeldir. Müspet muzari fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
Veciz anlatım kastıyla gelen, رَبَّهُمْ izafetinde Rabb ismine muzâfun ileyh olan هِمْ zamiri dolayısıyla kibirlenmeyenler şan ve şeref kazanmıştır.
وَ ’la makabline atfedilen يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ۟ cümlesinin atıf sebebi hükümde ortaklıktır. Müspet muzari fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.
يَفْعَلُونَ fiilinin mef’ûlü konumundaki müşterek ism-i mevsûl مَا ’nın sılası olan يُؤْمَرُونَ۟ muzari fiil cümlesidir, fiil meçhul bina edilerek mef’ûl vurgulanmıştır.
Ayetteki fiillerin muzari sıygada gelmesi hükmü takviye, hudûs ve teceddüt ifade eder. Muzari fiil tecessüm özelliği sayesinde, muhatabın muhayyilesini harekete geçirerek olayı daha iyi anlamasını sağlar.
Muzari fiilin geldiği hallerde çoğunlukla bu gaye mevcuttur. Muzari fiilin kullanımıyla sahne muhatabın gözünde sanki o anda canlanır. Bu da insanı etkiler. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)
[Üstlerindeki Rabblerinden korkarlar] üstlerinden azap göndermesinden korkarlar ya da kahır ve kuvveti üstlerinde olandan korkarlar demektir. Mesela, [O, kullarının üstünde kahredicidir] (Enam Suresi, 18) gibi. Cümle لَا يَسْتَكْبِرُونَ ’daki zamirden haldir ya da onun açıklama ve sonucudur, çünkü Allah’tan korkan O’na ibadetten büyüklenmez.
وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ۟ [Ve emrolundukları şeyi yaparlar.] İtaat ve idare gibi. Bunda meleklerin de mükellef olduklarına ve korku ile ümit arasında döndüklerine delil vardır. (Beyzâvî)
