Yani onlar kitapla ilgiyi, alâkayı kestiler.

Onu arkalarına attılar. Ellerindeki kitabı bir kenara bıraktılar. Kitabın arkaya atılması, kitabın önüne başka şeylerin geçirilmesi demektir. Kitabın önüne başkalarının kitaplarını veya kendi düşüncelerini, şahsi kanaatlerini, kendi değer yargılarını, kendileri gibilerin değer yargılarını onun önüne almak anlamına gelmekte­dir. Ya da kitaptan yüz çevirmek, kitapla ilgiyi, alâkayı kesmek, hayat programını ki­taba danışmadan hazırlamak, böyle bir kitap var mı, yok mu bundan habersiz yaşamak anlamına gelmektedir. Kitabın emirlerine ve yasaklarına karşı kayıtsız, vurdum duymaz bir hava içine girmek, kitabı ona ihtiyaç duyulmadığı için arkaya almak ve onu kendisine az bakılacak bir konuma getirmek demektir. Veya kitaba, onu sonra okuruz! Hele önce şunları şunları bir oku­yalım da ondan sonra ona sıra gelsin diyerek onu ikinci, üçüncü plana atmak demektir. (Besairul Kur’ân Ali Küçük Tefsiri)

Kur’ânı arkasına atmamak isteyenler icin:

‘Kur’ân a aşık olmak” 

4 dakika 22 saniye   https://youtu.be/fi-CITO5Hj4

وَلَمَّا جَٓاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَر۪يقٌ مِنَ الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْكِتَابَۗ كِتَابَ اللّٰهِ وَرَٓاءَ ظُهُورِهِمْ

وَ  harfi atıftır. لَمَّا  kelimesi  حين  (...dığı zaman) manasında şart anlamı taşıyan zaman zarfıdır. Cümleye muzâf olur. لَمَّا  zaman zarfı şartın cevabı نَبَذَ  fiiline mütealliktir. 

جَٓاءَ  ile başlayan fiil cümlesi muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

جَٓاءَ  fetha üzere mebni mazi fiildir. Muttasıl zamir  هُمْ  mef'ûlün bih olarak mahallen mansubtur. رَسُولٌ  fail olup damme ile merfûdur. 

مِنْ عِنْدِ  car mecruru  رَسُولٌ ‘ün mahzuf sıfatına müteallıktır. Aynı zamanda muzâftır. اللّٰهِ  lafza-i celâli muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur. مُصَدِّقٌ  kelimesi  رَسُولٌ ‘ün ikinci sıfatı olup damme ile merfûdur.

Müşterek ism-i mevsûl  مَٓا  kelimesi  لِ  harf-i ceriyle  مُصَدِّق  kelimesine mütealliktir. Mekân zarfı  مَعَ  mahzuf sılaya mütealliktir. Îrabta mahalli yoktur. Muttasıl zamir  هُمْ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

فَ  karînesi olmadan gelen  نَبَذَ فَر۪يقٌ  cümlesi şartın cevabıdır.

نَبَذَ  fetha üzere mebni mazi fiildir. فَر۪يقٌ  fail olup damme ile merfûdur. الَّذ۪ينَ  cemi müzekker has ism-i mevsûl  مِنَ  harfi ceriyle  فَر۪يقٌ  ‘un mahzuf sıfatına mütealliktir. İsm-i mevsûlun sılası  اُو۫تُوا الْكِتَابَ ‘dir. Îrabtan mahalli yoktur. 

اُو۫تُوا  damme üzere mebni meçhul mazi fiildir. Zamir olan çoğul و ’ı naib-i fail olup mahallen merfûdur. الْكِتَابَ  mef'ûlün bih olup fetha ile mansubdur.  

كِتَابَ  amili  نَبَذَ  fiilinin mef'ûlün bihi olup fetha ile mansubdur. Aynı zamanda muzâftır. اللّٰهِ  lafza-i celâli muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur. 

وَرَٓاءَ  mekân zarfı   نَبَذَ  fiiline mütealliktir. ظُهُورِ  muzâfun ileyh  olup kesra ile mecrurdur. Muttasıl zamiri  هِمْ  muzâfun ileyh olarak mahallen mecrurdur. 

Varlıkları niteleyen kelimelere “sıfat” denir. Arapça’da sıfatın asıl adı “na’t” (النَّعَت) dır. Sıfatın nitelediği isme de “men’ut” (المَنْعُوتُ) denir. Sıfat ile mevsuftan oluşan tamlamaya “sıfat tamlaması” denir. Sıfat tek kelime (isim), cümle ve şibh-i cümle olabilir.Ve sıfat birden fazla gelebilir.

Sıfat mevsufuna dört açıdan uyar: Cinsiyet, Adet, Marifelik - nekirelik, İrab.

Sıfat iki kısma ayrılır:1. Hakiki sıfat  2. Sebebi sıfat. Bir ismi doğrudan niteleyen sıfata “hakiki sıfat”, dolaylı olarak niteleyen sıfata da “sebebi sıfat” denir.

1- Hakiki sıfat ; 1. Müfred olan sıfatlar  2. Cümle olan sıfatlar olmak üzere ikiye ayrılır.

1- Müfred olan sıfatlar : Müfred olan sıfatlar genellikle ismi fail, ismi meful, mübalağalı ismi fail, sıfatı müşebbehe, ismi tafdil, masdar, ismi mensub ve sayı isimleri şeklinde gelir.Gayrı akil (akılsız çoğullar) mevsuf olarak geldiğinde sıfatını müfred müennes olarak da alır.

2- Cümle olan sıfatlar: Üçe ayrılır: 1- İsim cümlesi olan sıfatlar, 2- Fiil cümlesi olan sıfatlar, 3- Şibhi cümle olan sıfatlar.

Nekre isimden sonra gelen cümle veya şibhi cümle sıfat olur. Marife isimden sonra gelen cümle veya şibhi cümle hal olur. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

اُو۫تُوا  fiili sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil if’âl babındandır. Sülâsîsi  أتى ’dir.

İf’al babı fiile, tadiye (geçişlilik) kesret, haynunet (zamanı gelmesi), sayruret, izale, zamana ve mekâna duhul, temkin (imkân sağlamak), vicdan (bir vasıf üzere bulmak) mutavaat (tef’il babının dönüşlülüğü), tariz (arz etmek, maruz bırakmak) manaları katar. Bazan da fiilin mücerret manasını ifade eder.  

مُصَدِّق  sülâsi mücerrede iki harf ilave edilerek mezid yapılan tef’îl babının ism-i failidir. İsmi fail; eylemi yapan ve gerçekleştiren demektir. Geçici olarak o sıfatı yüklenen isimdir. İsmi fail; hem varlığa (zata) hem de onun sıfatına delalet eden kelimelerdir. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

كَاَنَّهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

Cümle, فَر۪يقٌ ‘nun hali olarak mahallen mansubdur. 

كَاَنَّ  harfi  اِنَّ  gibi ismini nasb haberini ref eder. Bazı müfessirlere göre de gibi cümleyi tekid eder.

هُمْ  muttasıl zamiri  كَاَنَّ ‘ nin ismi olarak mahallen mansubdur. لَا يَعْلَمُونَ  cümlesi  كَاَنَّ ‘nin haberi olarak mahallen merfûdur. 

لَا  nefy harfi olup olumsuzluk manasındadır. يَعْلَمُونَ  fiili  نَ ‘un sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ‘ı fail olarak mahallen merfûdur.

Hal cümlede failin, mef’ûlun veya her ikisinin durumunu bildiren lafızlardır (kelime veya cümle). Hal “nasıl” sorusunun cevabıdır. Halin durumunu açıkladığı kelimeye “zil-hal” veya “sahibu’l-hal” denir. Umumiyetle hal nekre, sahibu’l-hal marife olur. Hal mansubtur. Türkçeye “…rek, …rak, …dığı, halde, iken, olduğu halde” gibi ifadelerle tercüme edilir. Sahibu’l-hal açık isim veya zamir olduğu gibi müstetir (gizli) zamir de olabilir. Hal’i sahibu’l-hale bağlayan zamire rabıt zamiri denir. Bu zamir bariz (açık), müstetir (gizli) veya mahzuf (hazfedilmiş) olarak gelir.

Hal sahibu’l-hale ya  و (vav-ı haliye) ya zamirle veya her ikisi ile bağlanır. Hal üçe ayrılır: 1. Müfred olan hal (Müştak veya camid), 2. Cümle olan hal (İsim veya fiil), 3. Şibh-i cümle olan hal (Harfi cerli veya zarflı isim).(Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)

وَلَمَّا جَٓاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَر۪يقٌ مِنَ الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا الْكِتَابَۗ كِتَابَ اللّٰهِ وَرَٓاءَ ظُهُورِهِمْ

Ayet, önceki ayete وَ ’la atfedilmiştir. Atıf sebebi temâsüldür. Şart üslubunda haberi isnaddır. Şart cümlesi, müsbet mazi fiil sıygasında gelmiş faide-i haber ibtidâî kelamdır. Şart manalı zaman zarfı لَمَّا ’nın mütellakı olan نَبَذَ fiili şartın cevabıdır. Cevap cümlesi de mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidâî kelamdır.

Mazi fiiller hudûs ifade eder.

جَٓاءَهُمْ رَسُولٌ ifadesinde önemine binaen mef’ûl faile takdim edilmiştir.

Mütekellim Allah Teâlâ olduğu için مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ ifadesinde tecrîd sanatı vardır.

Ayetteki sıfatlar anlamı zenginleştirmek için yapılan ıtnâb sanatıdır.

عِنْدِ اللّٰهِ izafetinde lafza-i celâle muzâf olan عِنْدِ şeref kazanmıştır.

وَرَٓاءَ ظُهُورِهِمْ ifadesi bir darb-ı mesel olup bir şeyden tamamen yüz çevirmek, ona hiç bakmamak için kullanılır. Araplar, bir kimsenin bir şeyden tamamen yüz çevirdiğini ifade etmek için "onu arkaya attı" derler. Çünkü arkaya atılan şeye artık bakılmaz. Bu ifade, Yahudilerin Tevrat'tan tamamen yüz çevirmelerinden kinayedir. (Sâbûnî, Safvetü't Tefâsir)

Kitap verilenlerden bir grup Allah’ın kitabını sırtının arkasına attı yani onu görmezden geldi, reddetti, kabul etmedi demektir.

Tevrat'ın; "Kitaballah / Allah'ın Kitabi" olarak vasıflandırılması, Tevrat'ı şereflendirmek (teşrif), Yahudiler üzerindeki hakkını tazim ve cüret ettikleri küfür sebebiyle onları korkutmak içindir. (Ebüssuûd)

Burada tecsîm, cisimlendirme sanatı vardır. Sanki adamın biri bir şeyi arkasına doğru fırlatıp atıyormuş gibi hissediyoruz, sanki onu görüyoruz. Bu benzetme, gözümüzde yükünü sırtının arkasına atmış bir hamalı canlandırır. Maksat, o şeyi muhatabın gözünde çirkinleştirip bir daha unutmamasını sağlamaktır.

Bu konularla ilgili Seyyid Kutub'un; Kur’an’da Kıyamet Sahneleri, Kur’an’da Edebî Tasvir kitaplarını tavsiye edebiliriz.

رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ terkibinde tazim için رَسُولٌ kelimesi nekre olarak getirilmiştir. Rasulullah (s.a.v.)'ın Allah ka­tından geldiğinin bildirilmesi de tazimin büyüklüğünü ifade eder. (Sâbûnî, Safvetü't Tefâsir)كَاَنَّهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

Ayetin son cümlesi kemâl-i ittisâl nedeniyle fasılla gelmiştir.

Hal cümlesidir. Hal cümlesi konuya açıklık getirmek amacıyla yapılan ıtnâbdır.

Cümle faide-i haber talebî kelamdır. Müsnedin muzari fiil olarak gelmesi, hükmü takviye ve teceddüt ifade eder. Muzari fiil olayın zihinde daha kolay canlandırılmasını sağlar.

"Sanki bilmiyorlarmış gibi" cümlesi, bilmeyen kimseye onların halini benzetmektedir. Çünkü onlar, bilmeyen cahil bir kimsenin yaptığı işi yapmışlardır. Böylelikle bu ifadeden onların bilerek inkâr ettikleri, küfre saptıkları anlaşılmaktadır. (Kurtubî)