Sözün kısası ey iman edenler, siz telaş etmeyiniz, sabırlı olunuz, (haberde geldiğine göre sabır üç derecedir: Musibet (ansızın gelen bela)e sabır, itaat etmekte sabır, isyandan sabır), ve sabırda Allah düşmanlarıyla yarışıp onların üstüne çıkınız, yani imtihan ve mücahede mevkilerinde düşmanların sabrının üstüne çıkmaya ve nefsinizin arzularını yenmeğe çalışınız ki, sabırlı olmaya alışırsanız bunu yapabilirsiniz. Ve murabata edi (nöbetleşi)niz, ribat yapı (sağlam yürekli olu)nız, İmam ardında cemaatle namaz gibi birbirinize bağlanıp vazifeye dikkatli olunuz ve özellikle savaşa düşmanlarınızdan çok hazırlıklı bulunarak atlarınızı bağlayıp hududlarda ve mevzilerde karakol bekleyiniz. "Ribat", Allah yolunda devam etmektir. Bu aslında "rabt-ı hayl" yani at bağlamaktan alınmıştır ki, düşmana karşı atını bağlayıp gözetlemek ve beklemek demektir. Sonra İslâm hudud (sınır) şehirlerinden birinde bekleyenlere, gerek süvari ve gerekse piyade olsun, genelde murabıt (nöbet bekleyen, nöbetçi) adı verilmiştir. Fakihlerin ıstılahlarında murabıt, hudud şehirlerinden birine bir müddet beklemek için gidendir. Aile ve efradıyla beraber oralarda oturan ve hayatını kazanarak yaşayan hudud sakinlerine murabıt denilmez. Zamanımız terimine göre murabıt, Allah yolunda silah altında bulunan, kışla ve karakollarda duran ve nöbet bekleyen askerler demek olur. Buhârî ve Müslim'de Sehl b. Sa'd'den rivayet olunduğu üzere Rasûlullah (s.a.v.) buyurmuştur ki, "Allah yolunda bir gün karakol beklemek, dünya ve mafiha (onda olanlar)dan hayırlıdır". İbnü Mâce sahih senedle Ebü Hureyre'den rivayet edilen bir hadis-i şerifte de Rasûlullah buyurmuştur ki: "Her kim Allah yolunda murabıt olarak, yani karakol beklerken ölürse, işleyegeldiği iyi amel üzerine icra edilir, rızkı da üzerine gönderilir durur, fitnecilerden emin olur ve Allah Teâlâ onu korkudan emin olarak diriltir." Ebu'ş-Şeyh'ın Hazreti Enes'den merfû olarak tahric ettiği bir hadiste: "Karakol yerinde namaz, iki milyon namaza eşittir". Abdullah b. Ömer (r.a.)den rivayet edilmiştir ki: "Ribat (nöbet bekleme), cihaddan daha faziletlidir. Zira ribat, müslümanların kanını muhafazadır. Cihat ise müşriklerin kanını dökmektir".

Bunları yapınız Allah'dan gereği gibi korkunuz, mutlak olarak emirlerine karşı gelmekten sakınınız, korumasına koşunuz ki, felah bulasınız (kurtulasınız), isteklerinize nail, temennilerinizde başarılı olasınız, dualarınızın kabul olduğunu göresiniz. İşte Bakara Sûresinin sonundaki "kâfirler toplumuna karşı bize yardım eyle!" duasının da tam cevabı.

Burada Âli İmran Sûresi son bularak Zehraveyn (iki zehra) bir kavuşma noktasında buluşmuş ve bunun özel bir inkişafı olmak üzere rabbânî terbiye, insan yaratılışı ve kardeşliğinden tutarak, sosyal hayata ait oluşum ve ilişkilerin bir aslı olan aile hayatıyla ilgili haklar ve vazifelerin açıklanması ve din eğitiminin tamamlanması yolunda, aşağıda geleceği şekilde, Nisâ Sûresi başlamıştır. (Elmalılı Hamdi Yazır Tefsiri)

Aşur ve Kur’ân Yolu bu cümleyi bir vakit namazı kıldıktan sonra ikinci vakti beklemek, birini diğerine bağlamak istemek şeklinde yorumlanmıştır. Raptiye kelimesi de bu kökten gelir.

İmanımıza karşı yapılan saldırılara karşı savaşmak, bu yolda birbirimizle yardımlaşmak, nöbetçi gibi uyanık olmak ve Allah'ın bizi gördüğünün, her ânımızi bildiğinin farkında olmak olarak yorumlayabiliriz.

İsbirû: Her konuda sabır gösterin, emirlere uyun, masiyetten kaçının, dünyevi sıkıntılara sabredin.

Sâbirû: Birbirinizle kararlılıkta yarışın. Bu fiil babı fiilin karşılıklı olarak yapıldığına delalet eder. Kendisi ile başkası arasındaki olumsuz durumlara göğüs germek olarak da yorumlanmıştır. (Kur’ân Tefsirinde Farklı yorumlar)

Râbitû: Düşmanın geleceği yeri bekleyerek koruma altına almak.

Sahihi Buhari'nin bir rivayetine göre Rasûlullah sav teheccüd namazı için uyandığında Ali İmran suresinin son on ayetini okur, müslümanlar da ona uyarak bu ayetleri okurdu. (Tanrı Buyruğu, s. 24)

Riyazus Salihin, 1293 Nolu Hadis

Sehl İbni Sa'd radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Allah yolunda bir gün hudut nöbeti tutmak, dünyadan ve dünya üzerindeki şeylerden daha hayırlıdır. Sizden birinizin kamçısının cennetteki yeri, dünyadan ve dünya üzerindeki şeylerden daha hayırlıdır. Kulun Allah Teâlâ'nın yolunda akşamleyin veya sabah erken vakitteki yürüyüşü de dünyadan ve dünya üzerindeki şeylerden daha hayırlıdır."

Buhârî, Cihâd 6, 73, Bed'ü'l-halk 8, Rikâk 2; Müslim, İmâre 113-114. Ayrıca bk. Tirmizî, Fezâilü'l-cihâd 17, 25, Tefsîru sûre (3) 22; İbni Mâce, Zühd 39

Riyazus Salihin, 1295 Nolu Hadis

Fadâle İbni Ubeyd radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Hudutta Allah yolunda nöbet tutanlar dışında her ölenin ameli sona erdirilir. Hudutta nöbet tutarken ölenin yaptığı işlerin sevabı kıyamet gününe kadar artarak devam eder, kabirdeki imtihanda da güvenlik içinde olur."

Ebû Dâvûd, Cihâd 15; Tirmizî, Fezâilü'l-cihâd

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

يَٓا  nida harfidir.  اَيُّ  münada, nekre-i maksude olup damme üzere mebnidir. Nasb mahallindedir.  هَا  tenbih harfidir.  الَّذ۪ينَ  münadadan sıfat veya bedeldir.

İsm-i mevsûlun sılası  اٰمَنُوا ’dur. Îrabtan mahalli yoktur.  اٰمَنُوا  damme üzere mebni mazi fiildir. Zamir olan çoğul و’ı fail olup mahallen merfûdur.

Nidanın cevabı  اصْبِرُوا’dur.  اصْبِرُوا  fiili  نَ ’un hazfıyla mebni emir fiildir. Zamir olan çoğul  و ’ı fail olup mahallen merfûdur.

صَابِرُوا وَرَابِطُوا  cümleleri atıf harfi  وَ’la nidanın cevabına matuftur.

وَ  atıf harfidir.  اتَّقُوا  fiili  نَ ’un hazfiyle mebni emir fiildir. Zamir olan çoğul  و’ı fail olup mahallen merfûdur.  اللّٰهَ  lafza-i celâli mef’ûlun bih olup fetha ile mansubtur.

لَعَلَّ  terecci harfidir. Vukuu mümkün durumlarda kullanılır. İsim cümlesinin önüne gelir.  إنّ  gibi ismini nasb haberini ref eder.  كُمْ  muttasıl zamiri, لَعَلَّ ’nin ismi olarak mahallen mansubtur.  تُفْلِحُونَ  fiili  لَعَلَّ ’nin haberi olarak mahallen merfûdur.

تُفْلِحُونَ  fiili sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil if’al babındandır. Sülâsîsi  فلح ’dir. İf’al babı fiile tadiye (geçişlilik) kesret, haynunet (zamanı gelmesi), sayruret, izale, zamana ve mekâna duhul, temkin (imkân sağlamak), vicdan (bir vasıf üzere bulmak) mutavaat (tef’il babının dönüşlülüğü), tariz (arz etmek, maruz bırakmak) manaları katar. Bazan da fiilin mücerret manasını ifade eder.

Dine ve dinî yükümlülüklere karşı  اصْبِرُوا [sabredin]  ve cihatta “karşınızdakilerden” yani Allah düşmanlarından  صَابِرُوا [daha dirençli olun,] savaşın zorluklarına karşı direnmede onlara galip gelin; onlardan daha az dirençli ve sebatkâr olmayın.

Daha dirençli olma manasına gelen  اَلْمُصَابَرَةُ  kelimesi, sabr kökünden gelen özel bir sabır olup [düşman direnci karşısında yılmamak, en az onlar kadar dirençli olmak] daha sıkıntı verici ve daha zor olduğundan sabretme emrinden sonra özellikle zikredilmiştir. “Daima teyakkuzda olun” yani sınırlarda atlarınızı bağlamış, düşmanı gözetler ve savaşa hazır bir halde bulunun. (Keşşâf)

Ayette zikredilen birinci sabır, mutlak olarak zikredilmiştir. Her tür sabır bu ifadenin içine girer. İkinci sabır ise müşareket ifade eden mufâale sıygası ile ifade edilmiştir. Bundan maksat da Müslümanların, kâfirler karşısında metanet göstermeleridir. (Medine Balcı, Dergâhu’l Kur’an)

Ribat, Allah yolunda mülazemettir. Fisebilillah silah altında bulunan kışla ve karakolda duran, nöbet bekleyen askerlere “Ribat” denir. Düşman önünde nöbet tutan insanlar, kendilerini sınırlarda hapsedip oradan ayrılmadıklarından, onlara bu sıfat verilmiştir. (Medine Balcı, Dergâhu’l Kur’an)

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللّٰهَ 

Ayet istînâfiyye olarak fasılla gelmiştir. Nida üslubunda talebî inşâî isnaddır.

Nidanın cevabı  اصْبِرُوا  emir üslubunda talebî inşâî isnaddır. Nidanın cevabına atfedilen  صَابِرُوا ,رَابِطُوا ,اتَّقُوا  cümleleri de emir üslubunda talebi inşâî isnaddır.

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا  şeklindeki nida üslubu Kur’an-ı Kerim’de iman edenlere önemli bir konunun bildirileceğini haber verir. Bu üslup tekid türlerini barındırmaktadır. 

Ayette mütekellim Allah Teâlâ olduğu halde lafza-i celâlin zikredilmesinde tecrîd sanatı vardır. 

Bu inşâ cümleleri irşad (doğru davranma şeklini göstermek, insanları hatadan kurtarmak) için gelmiştir. 

اصْبِرُوا - صَابِرُوا  kelimeleri arasında mürâât-ı nazîr, iştikak cinası ve reddü’l-acüz ale’s-sadr sanatları vardır.

Bu hitap Allah’ın müminlere yönelerek  “Ey müminler!” diye seslenmesi; onlara, bu iman sahibine, Allah’ın emirlerine güzel bir şekilde sarılması ve itaat etmesi, yasaklarından da sakınması gerektiğini hatırlatır. (Safvetü’t Tefasir)

Ayette zikredilen birinci sabır, mutlak olarak zikredilmiştir. Her tür sabır bu ifadenin içine girer. İkinci sabır ise müşareket ifade eden mufâale sıygası ile ifade edilmiştir. Bundan maksat da Müslümanların, kâfirler karşısında metanet göstermeleridir. 

Ribat, Allah yolunda mülazemettir. Fîsebilillah silah altında bulunan kışla ve karakolda duran, nöbet bekleyen askerlere “Ribat” denir. Düşman önünde nöbet tutan insanlar, kendilerini sınırlarda hapsedip oradan ayrılmadıklarından, onlara bu sıfat verilmiştir. (Medine Balcı, Dergâhu’l Kur’an)

لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

Ayetin son cümlesi ta’liliye olarak fasılla gelmiştir. Fasıl sebebi şibh-i kemâl-i ittisâldir.

لَعَلَّ  terecci harfidir. Vukuu mümkün durumlarda kullanılır.  اِنَّ  gibi ismini nasb haberini ref eder.  لَعَلَّ ’nin haberinin muzari fiil olarak gelmesi hükmü takviye, hudûs ve teceddüt ifade etmektedir. “Umulur ki” anlamında olan bu harf, Allah Teâlâ’ya isnad edildiğinde “...olsun diye, ...olması için” şeklinde tercüme edilir.