Zemahşerî (III, 357), Râzî (XXVII, 19) gibi müfessirler, “Allah’ın nuru ile aydınlanma” ifadesini “Allah’ın âdil yargılaması” şeklinde yorumlamışlardır. Her iki âyette âhiretteki ilâhî yargılamanın özetlenmesi ve hiç kimseye haksızlık yapılmadan herkese hakkının verileceğine vurgu yapılması bu yorumu destekler görünmektedir. Burada ilâhî adaletin âhirette nasıl işleyeceğine dair özlü bilgi verilmesi yanında, dolaylı olarak yönetim ve yargılamada şeffaflık ve adaleti gözetmenin önemine, âdil yönetim ve yargının ülkeyi topyekün aydınlatan bir ışık kadar değerli olduğuna da işaret edilmiştir. Özetle yönetim ve yargıda adalet bir ışık gibi herkese ulaşmalı, yargıyla alâkalı bilgi ve belgeler ortaya konmalı, şahitler dinlenmeli, kimsenin kimseye hakkı geçirilmeden herkesle ilgili doğru ve adaletli hüküm verilmeli ve nihayet herkes kendi seçimiyle yapıp ettiğinin karşılığını bulmalıdır. Aksi halde buyruklar ve yasaklar yani kanunlar anlamını ve işlevini yitirir. 

وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ وَهُوَ اَعْلَمُ بِمَا يَفْعَلُونَ۟

Ayet, atıf harfi وَ ‘la önceki ayetteki  قُضِيَ ‘ya atfedilmiştir. Fiil cümlesidir.

وُفِّيَتْ  fetha üzere mebni meçhul mazi fiildir.  تْ  te’nis alametidir. كُلُّ  naib-i fail olup lafzen merfûdur.  نَفْسٍ  muzâfun ileyh olup kesra ile mecrurdur. 

مَا  ve masdar-ı müevvel mef’ûlun bih olarak mahallen mansubdur. عَمِلَتْ  fetha üzere mebni mazi fiildir. تْ  te’nis alametidir. 

وَ  haliyyedir. Munfasıl zamir  هُوَ  mübteda olarak mahallen merfûdur.  اَعْلَمُ  haber olup lafzen  merfûdur. 

Burada hal isim cümlesi olarak gelmiştir. Hal müspet (olumlu) isim cümlesi olarak geldiğinde umumiyetle başına “و  ve zamir” veya yalnız “و ” gelir. Bazen “و ” gelmediği de olur. (Arapça Dilbilgisi Ayetlerle Nahiv Bilgisi)  

مَا  ve masdar-ı müevvel  بِ  harf-i ceriyle  اَعْلَمُ ‘ye mütealliktir. يَفْعَلُونَ۟  fiili  نَ ‘un sübutuyla merfû muzari fiildir. Zamir olan çoğul و ‘ı fail olarak mahallen merfûdur. 

وُفِّيَتْ  fiili sülâsî mücerrede bir harf ilave edilerek mezid yapılan fiillerdendir. Fiil tef’il babındandır. Sülâsîsi  وفي ’dir.

Bu bab fiile çokluk (fiilin, failin veya mef‘ûlun çokluğu), bir tarafa yönelme, mef'ûlü herhangi bir vasfa nispet etmek, gidermek, bir terkibi kısaltmak, eylemin belli bir zaman diliminde meydana gelmesi, özneyi fiilin türediği şeye benzetmek, sayruret, isimden fiil türetmek, hazır olmak, bir şeyin aralıklarla tekrarlanması manalarını katar.

وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ 

Bu cümle öncesine  وَ ‘la, وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِّ  cümlesine atfedilmiştir. Atıf sebebi hükümde ortaklıktır.

Ayetin ilk cümlesi müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır.

Mazi fiil sebata, temekkün ve istikrara işaret eder. (Hâlidî, Vakafât, S.107)

Ayetteki henüz gerçekleşmemiş olayın mazi fiille ifadesi edilmesi, vukuunun kesinliğine işarettir.

كُلُّ نَفْسٍ  naib-i faildir. نَفْسٍ ’daki tenvin nev ve cins ifade eder.

Mef’ûl konumundaki müşterek ism-i mevsûl  مَا ’nın sılası olan  عَمِلَتْ cümlesi, müspet mazi fiil sıygasında faide-i haber ibtida-i kelamdır.

وُفِّيَتْ  fiili meçhul bina edilmiştir. Meçhul bina edilen fiillerde mef’ûle dikkat çekme kastı vardır. Çünkü malum bina edildiğinde mef’ûl olan kelime meçhul binada naib-i fail olur.

Ayrıca bu bina naib-i failin bu fiilde bir dahli olmadığına da işaret eder. (Dr. Adil Ahmet Sâbir er-Ruveynî, Teemmülat fi Suret-i İbrahim, s. 127)

مَا عَمِلَتْ  ifadesinde, takdiri  جَزاءُ  (Cezası, karşılığı) olan muzâf mahzuftur. (Âşûr) Muzâfın hazfi, îcâz-ı hazif sanatıdır.

 وَهُوَ اَعْلَمُ بِمَا يَفْعَلُونَ۟

Ayetin son cümlesindeki  وَ  istînâfiyyedir. Haliyye olması da caizdir. Mübteda ve haberden oluşmuş sübut ve istimrar ifade eden isim cümlesi, faide-i haber ibtidaî kelamdır. 

İsim cümleleri, mübteda ve haberden oluşur. Zaman ifade etmez. Asıl kuruluş sebebi; müsnedin, müsnedün ileyh için sabit olduğunu ifade etmektir. İsim cümlesinin haberi müfred ya da isim cümlesi olursa, asıl konulduğu mana olan sübutu veya bazı karînelerle istimrarı (devamlılığı) ifade eder. İstimrar ifadesi daha çok medh ve zem durumlarında olur. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)

Haber olan  اَعْلَمُ  ism-i tafdil vezninde gelerek mübalağa ifade etmiştir.

Masdar harfi  مَا  ve akabindeki  يَفْعَلُونَ۟  cümlesi, masdar teviliyle  بِ  harf-i ceriyle birlikte    اَعْلَمُ ‘ya mütealliktir.  Müspet muzari fiil sıygasında faide-i haber ibtidaî kelamdır. Muzari fiil hudûs, teceddüt, istimrar ve tecessüm ifade etmiştir.

Muzari fiilin geldiği hallerde çoğunlukla bu gaye mevcuttur. Muzari fiilin kullanımıyla sahne muhatabın gözünde sanki o anda canlanır. Bu da insanı etkiler. (Fatma Serap Karamollaoğlu, Kur'an Işığında Belâgat Dersleri Meânî İlmi)